Επιστήμονας παρατηρεί
τα στοιχεία που έχει καταγράψει επίγειος μετεωρολογικός σταθμός
Τα
επιστημονικά – τεχνολογικά άλματα στην πρόγνωση καιρού
Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΑΦΡΟΣ
Παρά το πολυσύνθετο των
παραγόντων που διαμορφώνουν τα καιρικά φαινόμενα, η ικανότητα πρόγνωσης έχει
βελτιωθεί σημαντικά τόσο σχετικά με το χρονικό διάστημα πρόβλεψης, όσο και με
την ακρίβεια. Στην εποχή μας μπορεί να υπάρχει σχετικά ασφαλής πρόγνωση για τον
καιρό των επόμενων 5-6 ημερών, όταν πριν από 20 χρόνια η αντίστοιχη δυνατότητα
δεν επεκτεινόταν πάνω από τις 2-3 ημέρες. Η διεύρυνση των δυνατοτήτων δεν
δικαιώνει βέβαια διάφορους μάλλον οιωνοσκόπους, παρά μετεωρολόγους, που
ανακοινώνουν συγκεκριμένες προγνώσεις σε μεγάλο βάθος χρόνου, διεκδικώντας
μερικά... κλικ στο Διαδίκτυο.
«Σήμερα εκδίδονται μέχρι
και 10ήμερες προγνώσεις. Μέχρι την 7η ημέρα επιτυγχάνεται επαλήθευση σε ποσοστό
65%-70%. Στο δεκαήμερο μπορεί να έχουμε αντίστοιχη επιτυχία εάν η
προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας είναι καλή, επικρατούν σταθερές συνθήκες. Στις
ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει και δίνονται και προβλέψεις 15 ημερών, αλλά περισσότερο για
εμπορικούς λόγους, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Μετά τις δύο εβδομάδες οι
προγνώσεις δεν έχουν την παραμικρή αξία», τονίζει στην «Κ» ο μετεωρολόγος κ.
Δημήτρης Ζιακόπουλος, με πολύχρονη υπηρεσία στην ΕΜΥ. «Τα μοντέλα έχουν
βελτιωθεί πολύ, λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας και της επιστημονικής
γνώσης. Το γεωγραφικό πλέγμα εντός του οποίου πραγματοποιούνται προβλέψεις
γίνεται πολύ πιο μικρό, άρα η πρόγνωση πιο συγκεκριμένη. Τη δεκαετία του ’70
στις διεθνείς προγνώσεις το πλέγμα είχε μήκος πλευράς 210 χιλιομέτρων. Σήμερα
μιλούμε για πλευρά 10-20 χλμ., το ευρωπαϊκό έχει εννιά. Πριν από 20 χρόνια η
ασφαλής πρόγνωση αφορούσε τις 2-3 μέρες, σήμερα έχουμε φτάσει στις 5-6», εξηγεί
ο κ. Ζιακόπουλος.
«Η μεγάλη εξέλιξη των
υπολογιστών δίνει τη δυνατότητα για την πολύ πιο ακριβή επεξεργασία μοντέλων
και τέλεση πολύπλοκων μαθηματικών υπολογισμών, με αποτέλεσμα να μπορούμε να
προχωρήσουμε σε προγνώσεις επιχειρησιακά αξιοποιήσιμες, δηλαδή έγκαιρα καταληγμένες»,
λέει στην «Κ» ο κ. Κώστας Λαγουβάρδος διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο
Περιβάλλοντος του Αστεροσκοπείου.
«Σήμερα υπάρχουν τα
παγκόσμια μοντέλα πρόγνωσης με πλέγμα 10-15 χιλιομέτρων και στη συνέχεια οι
εθνικοί ή άλλοι φορείς επεξεργάζονται τα περιοχικά μοντέλα, τα οποία έχουν
ακρίβεια 2 χιλιομέτρων», συμπληρώνει.
Η Εθνική Μετεωρολογική
Υπηρεσία και το Εθνικό Αστεροσκοπείο εργάζονται πάνω σε δύο διαφορετικά
περιοχικά μοντέλα, το ένα έχει διαμορφωθεί κυρίως στη Γερμανία και το άλλο στη
Γαλλία, τα οποία βέβαια έχουν «τεστάρει» και συγκεκριμενοποιήσει στον ελληνικό
χώρο. «Με βάση αυτά μπορούμε να έχουμε με πρόγνωση πέντε ημερών, όπου μπορούμε
να προβλέψουμε με μεγάλη ακρίβεια, μια ψυχρή εισβολή, μια γενικευμένη
κακοκαιρία, αλλά ακόμα δεν είναι εύκολο να πιάσουμε μια καταιγίδα, έναν
κυκλώνα. Όσο μικρότερη είναι η διάσταση ενός φαινομένου, τόσο πιο κοντά χρονικά
και χωρικά πρέπει να φτάσεις για να το ανιχνεύσεις», σημειώνει ο κ.
Λαγουβάρδος.
Έχουν γίνει μεγάλα βήματα
στην καιρική πρόγνωση. «Έχουν παραμετροποιηθεί σχεδόν όλες οι φυσικές
διαδικασίες της ατμόσφαιρας και μάλιστα σε μεγάλο ύψος. Και δεν μιλάμε μόνο για
τη φυσική της ατμόσφαιρας αλλά και για τη χημεία, για παράδειγμα τι σωματίδια
αιωρούνται και τι αντιδράσεις προκαλούν», σημειώνει ο κ. Ζιακόπουλος. Παρ’ όλα
αυτά ο τεχνολογικός οπτιμισμός προηγούμενων ετών δεν δικαιώνεται ακόμα. «Το
2000 υπεύθυνοι της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας έλεγαν χαρακτηριστικά πως
μέχρι το 2015 ο καιρός θα έχει κατακτηθεί, με την έννοια πως θα αποκαλύπτονταν
τα μυστικά του. Τα πράγματα αποδείχθηκαν πολύ πιο πολύπλοκα», συμπληρώνει ο
έμπειρος μετεωρολόγος.
Υπάρχουν και μεσοπρόθεσμες
προγνώσεις σε βάθος μήνα ή και τριμήνου. Στην Ευρώπη ανακοινώνονται από το
Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Καιρικών Προγνώσεων, μέλος του οποίου είναι και
η ΕΜΥ. Οι προγνώσεις αυτές φωτίζουν τις βασικές τάσεις και αφορούν κυρίως τα
δύο βασικά μεγέθη, θερμοκρασία και υετό (βροχή, χιόνι κ.λπ.), και κατά πόσον θα
κινηθούν πάνω από τις συνηθισμένες τιμές. Μπορεί να υπάρχει μια πρόγνωση πως
ένας χειμώνας θα είναι πιο βαρύς ή πιο ήπιος από τον μέσο όρο. «Κανείς όμως δεν
μπορεί να πει εάν στις 12 Ιανουαρίου θα χιονίσει στην Κοζάνη», διευκρινίζει ο
κ. Ζιακόπουλος. Παρ’ όλα αυτά οι εποχικές προγνώσεις είναι χρήσιμες για οικονομικές
δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα για την παραγωγή και την επάρκεια
ενέργειας, τις αγροτικές καλλιέργειες κ.λπ. Απαιτείται όμως και η εκπαίδευση
των πολιτικών. Μπορεί να ακούσει κάποιος πως ο χειμώνας θα είναι ήπιος και να
βρεθεί απροετοίμαστος στην εκδήλωση ενός σοβαρού κύματος κακοκαιρίας.
Μια άλλη πλευρά είναι η
ανάγκη συνένωσης ή στενής συνεργασίας των μετεωρολογικών δικτύων, που
αναπτύσσονται από διάφορες πλευρές, έτσι ώστε να μη δημιουργείται σύγχυση στο
κοινωνικό σύνολο.
Ακραία
φαινόμενα
Ιδιαίτερη σημασία έχει η
δυνατότητα πρόγνωσης καταιγίδων και γενικότερα ακραίων καιρικών φαινομένων έστω
και μία δύο ώρες πριν από το ξέσπασμά τους. Πρόκειται για τις προγνώσεις
παρόντος χρόνου, που μπορεί να έχουν μεγάλη αξία για την προστασία του πληθυσμού.
Ας φανταστούμε πόσο θα μπορούσε να βοηθήσει μια τέτοια πρόγνωση στην περίπτωση
της Μάνδρας.
«Σήμερα μπορούν να γίνουν
βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Απαιτείται ένα μετεωρολογικό ραντάρ, το οποίο να
δίνει μετρήσεις εκείνης της στιγμής. Επίσης, πυκνά δίκτυα επίγειων σταθμών,
αξιοποίηση δορυφορικών φωτογραφιών και βέβαια ένα αξιόπιστο τοπικό μοντέλο
πρόγνωσης, με πυκνό πλέγμα, για να “φορτωθούν” τα δεδομένα», σημειώνει στην «Κ»
ο κ. Λαγουβάρδος. Δυστυχώς, ο εξοπλισμός της χώρας από μετεωρολογικά ραντάρ δεν
έχει εξελιχθεί μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και την προμήθεια τότε δύο συσκευών
από την ΕΜΥ.
Ο κ. Λαγουβάρδος τονίζει
την αναβάθμιση της ικανότητάς μας να παρακολουθούμε ένα καιρικό φαινόμενο στην
εξέλιξή του και να παίρνουμε τα ανάλογα μέτρα, θυμίζοντας την παρακολούθηση του
μεσογειακού κυκλώνα στα τέλη Σεπτεμβρίου. Βεβαίως, στις περιπτώσεις έκτακτων
φαινομένων δεν αρκεί η πρόγνωση παρόντος χρόνου, αλλά χρειάζεται μια υποδομή
άμεσης ειδοποίησης του πληθυσμού.
Έντυπη Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου