ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΟΛΑΙΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΟΛΑΙΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ

 

Σαν σήμερα πριν 64 χρόνια  30 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα της 31ης Μαρτίου προς την 1η Απριλίου 1955 ξεκίνησε ο αγώνας της Ε.Ο.ΚΑ για την ανεξαρτησία με εκρήξεις στη Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα. Στη Λευκωσία οι εκρήξεις έγιναν: α) Στον κυβερνητικό ραδιοσταθμό, β) Στην Αρχιγραμματεία, γ) Στο Γραφείο Παιδείας, δ) Σε εγκαταστάσεις πίσω από τους στρατώνες Γούλσλεϋ. Στη Λάρνακα προκλήθηκαν εκρήξεις: α) Στον κεντρικό αστυνομικό σταθμό, Β) Στο διοικητήριο, γ) Στο δικαστικό μέγαρο, δ) Στο σπίτι του αστυνόμου Μίλιγκ, ε) Στο σπίτι του διοικητή Μουφτιζαντέ. Στη Λεμεσό η επίθεση έγινε εναντίον του κεντρικού αστυνομικού σταθμού και του αστυνομικού σταθμού της συνοικίας Αγίου Ιωάννη. Στην επαρχία της Αμμοχώστου προσβλήθηκε η αποθήκη στρατιωτικού καταυλισμού, ενώ μια άλλη ομάδα της ίδιας επαρχίας αποπειράθηκε να πυρπολήσει τη βενζιναποθήκη του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού της επισταθμίας Δεκέλειας. Γενικά, τη μεγαλύτερη επιτυχία την είχε η ομάδα του Μάρκου Δράκου στη Λευκωσία, όπου κατάφερε να προκαλέσει ζημιά στον ραδιοφωνικό πομπό αξίας 150 χιλιάδων αμερικάνικων δολαρίων.

 

Κατά τη διάρκεια των ενεργειών της 1ης Απριλίου, η ΕΟΚΑ έχασε το πρώτο της αγωνιστή, τον Μόδεστο Παντελή, από το Λιοπέτρι. Πέθανε από ηλεκτροπληξία στην προσπάθεια του ν' αποκόψει ηλεκτροφόρα σύρματα, για να επέλθει συσκότιση και να δράσουν πιο αποτελεσματικά οι ομάδες της ΕΟΚΑ στην Αμμόχωστο.

 

Σήμερα αναθυμούμενοι την επέτειο αυτή ας κάνουμε ένα αφιέρωμα μνήμης στην νεολαία της Κύπρου και της Ε.Ο.Κ.Α.

 

Η Νεολαία στον αγώνα του 1955-1959

 

«Η ώρα του θανάτου πλησιάζει, μα στην ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία. Τη στιγμή αυτή ακούμε την Ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε πού υπάρχει τραγωδία στο θάνατο... Πρώτα ή ύστερα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου. Δε βλέπω πιο καλύτερη από τη σημερινή για να το κάνω».

 

Αυτά γράφει στο τελευταίο, πριν από τον απαγχονισμό του, γράμμα του προς τον αδελφό του ο νεαρός απόφοιτος ενός επαρχιακού Γυμνασίου, του Γυμνασίου Σολέας, Ανδρέας Ζάκος.

 

«Αγαπημένη μου μητέρα, χαίρε. Ευρίσκομαι μεταξύ των αγγέλων. Τώρα απολαμβάνω τους κόπους μου. Το πνεύμα μου φτερουγίζει γύρω από το θρόνο του Κυρίου. Θέλω να χαίρεις όπως κι εγώ. Αν κλαίεις θα λυπούμαι. Το όνομα σου θα γραφεί στην Ιστορία, γιατί δέχτηκες να θυσιασθεί το παιδί σου για την Πατρίδα. Είναι καιρός να καμαρώσεις το παιδί σου».

 

Αυτός είναι ο σύντροφος του Α. Ζάκου στην αγχόνη, ο Ιάκωβος Πατάτσος, 22 μόλις χρόνων, που αποστέλλει τον ύστατο χαιρετισμό του στη μάνα του.

 

Ο δεκαεννιάχρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης αναμένει την καταδίκη του σε θάνατο. Ο δικαστής τον ερωτά αν θέλει να πει ο,τιδήποτε, πριν να του επιβάλει την ποινή. Κι ο Ευαγόρας του απαντά: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Ελληνας Κύπριος που αγωνίζεται για την ελευθερία του».

 

Είμαι σίγουρος ότι ούτε ο ιδεαλιστής Πλάτων δε θα μπορούσε να συλλάβει με το φιλοσοφικό στοχασμό του μορφές ευγενέστερες, αγνότερες, πιο συνειδητές και πιο ιδανικές απ' αυτές των εικοσάχρονων κατά μέσο όρο αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

 

Πολύ εύστοχα, κατά την άποψη μου, ο διαπρεπής συγγραφέας εθνικών ιστορικών έργων Σπύρος Μελάς, Πρόεδρος τότε της Ακαδημίας Αθηνών, του ανώτερου πνευματικού ιδρύματος του Ελληνισμού, απονέμοντας, στις 24.3.1959, το «Χρυσούν Μετάλλιον» της Ακαδημίας στο θρυλικό, όπως τον αποκαλεί, ήρωα, στον απροσπέλαστο εθνικό αγωνιστή Γ. Γρίβα-Διγενή, έκρινε επιβεβλημένο να κάνει ειδική μνεία σ' αυτό που κατόρθωσε, με το υψηλό παράδειγμα του, τις ψυχικές του αρετές και τις σοφές συμβουλές του, ο αρχηγός της ΕΟΚΑ, να μπορέσει δηλαδή «να ανυψώσει στο βάθρο ηρώων αήττητων μειράκια και παρθένες, που κατήσχυναν τις μυριάδες του στρατού μιας κραταιός αυτοκρατορίας».

 

Οι νέοι της ΕΟΚΑ, που δεν πτοήθηκαν τις αγχόνες, που δεν κάμφθηκαν από τα επιστημονικά βασανιστήρια, που δε λιποψύχησαν μπροστά στις δυσχέρειες και τις στερήσεις των κρατητηρίων και των φυλακών ή των κρησφύγετων στις πόλεις και τα βουνά, αξίζει να τονισθεί ότι δε ρίχτηκαν στον αγώνα είτε γιατί είχαν υποχρεωθεί από κανένα είτε γιατί εκτελούσαν τη στρατιωτική τους θητεία, είτε γιατί πεινούσαν ή μισούσαν τον εχθρό.

 

Η συμμετοχή τους στον αγώνα ήταν αποκλειστικά το αποτέλεσμα του ερωτά τους για την ελευθερία, της άδολης αγάπης για μια φτωχή πατρίδα, της συνείδησης τους για το χρέος τους απέναντι στην εθνική τους ιστορία και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ακραιφνώς ηθικό ήταν το περιεχόμενο του αγώνα τους και αυτοπροαίρετη η επιλογή τους με τα όποια συνεπαγόμενα της.

 

Του Γαβριήλ Μηνά από ομιλία του στο Συνέδριο του Σ.Ι.Μ.Α.Ε. με θέμα «Η Νεολαία στον αγώνα του 1955-1959»