Έσμιξαν
για τον Αη Γιώργη κι άνοιξαν το πρώτο... κρασί
Το έθιμο κρατά πολλά χρόνια,
παλιότερα είχε καθιερωθεί, 40 μέρες μετά τον τρύγο να ανοίγεται το πρώτο
βαρέλι. Οι κάτοικοι των χωριών της Κρήτης, και στην περιοχή του Μυλοποτάμου,
γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και δοκίμαζαν το κρασί του κάθε παραγωγού. Ήταν μια
μοναδική ευκαιρία να σμίξουν και να γιορτάσουν όλοι μαζί. Σήμερα στο Ηράκλειο
μένουν περίπου 20.000 Μυλοποταμίτες, οι οποίοι συνεχίζουν εδώ τις παραδόσεις
τους.
Κάθε χρόνο, στη γιορτή του
μεθυστή μαζεύεται πολύς κόσμος, οι Μυλοποταμίτες φέρνουν κεράσματα, και
ανοίγουν ένα βαρέλι για το καλό. Έτσι συνεχίζουν το πατροπαράδοτο έθιμό τους.
Άη Γιώργης λοιπόν ο
Μεθυστής. Όσο και να πεις εντυπωσιακό "παρατσούκλι" για Άγιο. Αλλά
εδώ η λαϊκή σοφία συνταιριάζει αγιότητες και ανθρώπινα χούγια.
Τρίτη
του Νοέμβρη η χαρά των "βαρελοφρόνων".
Οι νοικοκυραίοι της Κρήτης
πρωτανοίγουν τα σφραγισμένα βαρέλια της νέας σοδειάς. Κρασί μυρωδάτο, σπονδή
στον Άγιο τους. Κι οι εκκλησιές του, τρεις όλες κι όλες. Στην Αυγενική, στο
Σωκαρά και στη Ροδιά.
Αν βρεθείτε του χρόνου στις
3 Νοεμβρίου στην Κρήτη μην παραλείψετε να πάτε στο πανηγύρι του Αγίου. Και αν
έχετε τον παραμικρό ενδοιασμό διαβάστε παρακάτω την περιγραφή του πανηγυριού
από κάποιον που είχε βρεθεί σε ένα από τα πανηγύρια των προηγούμενων ετών.
"Βρεθήκαμε σε λίγη
ώρα να ανηφορίζουμε το στενό και κακοτράχαλο δρομάκι. Ένα πανέμορφο
ηλιοβασίλεμα στεφάνωνε το ξωκλήσι μας. Ο κόσμος λιγοστός.
Το κονάκι του Αγίου το
ξόρισαν εδώ πάνω οι βοσκοί. Οι μάντρες με τα πρόβατα το γυροφέρνουν ακόμη. Και
τόνε θέλανε "μεθυστή" τον Άγιο τους. Να ταιριάζει στα χνώτα τους. Να
ευλογάει το κρασί τους κάθε χρόνο στις 3 του Νοέμβρη, όπως το 'κανε παλιότερα ο
"προκάτοχός" του, ο Διόνυσος, την πρώτη μέρα των Ανθεστηρίων.
Η εκκλησία στολισμένη με
σημαιάκια. Στο εσωτερικό της ίσα να χωρά ο παπάς, ο ψάλτης και κανά δύο ακόμη.
Μπαίνεις, ανάβεις κερί, ασπάζεσαι τον Άγιο, βγαίνεις. Απλά πράγματα. Και σαν
βγεις στο προαύλιο δεν έχει "αντίδερο απ' του παπά το χέρι". Ένα
πάγκο με κεραστές και λογής λογής κρασιά έχει. Και λίγα μέτρα πιο κει βλέπεις
τις σούβλες να στριφογυρνούν ανήσυχες και τις φωτιές με τα αντικριστά κρέατα.
Ιδιότυπος "άρτος" σε ιδιότυπο πανηγύρι.
Μεθυστής ο Άη Γιώργης,
γιατί μέχρι να προχωρήσει λίγο η νύχτα δοκιμάζει όλα τα γιοματάρια των πιστών
του. Και μετά βουτά και το οφτό με τα χέρια για να ξεγελάσει το μεθύσι του.
Και μόλις χορτάσει πιάνει
τη λύρα και τις μαντινάδες. .
Άγιε
μου Γιώργη, μεθυστή
βλόγησε
τη σοδειά μου
φάε
και πιες και σίμωσε
και
φύλα τα παιδιά μου
Μα
γω κρασί δεν έπινα.
Εγώ
το κοινωνούσα.
Και
εδά μεθώ και χαίρομαι
κι
όλο θα το βλογούσα,
αρκεί
να μου το τάξετε
σε
τούτη δω τη σχόλη
πως
κάθε χρόνο θα 'ρχεστε
να
μου το φέρνετ' όλοι.
Αφιερωμένο σ' όλους τους
"μεθυστές" που επιμένουν ότι ... η ζωή είναι αλλού.
3
Νοεμβρίου: Η Κρήτη γιορτάζει τον Άη Γιώργη τον «Μεθυστή»
Τι σχέση μπορεί να έχει το
κρασί με τον Άγιο Γεώργιο, που στις 3 Νοεμβρίου τιμάται η ανάμνηση της
κατάθεσης των ιερών λειψάνων του στον Ιερό Ναό του, στην Παλαιστίνη;
Τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα
Γεώργιο δεν τον χαρακτήρισε ο λαός «Μεθυστή», στη δεύτερη γιορτή του στις 3
Νοεμβρίου από κάποια λειτουργική πράξη της εκκλησίας, αλλά επειδή εκείνη την
ημέρα στις παραδοσιακές ελληνικές κοινωνίες άνοιγαν το καινούργιο κρασί της
χρονιάς οι αμπελουργοί.
Οι παραγωγοί γέμιζαν μία
στάμνα και το πήγαιναν στην εκκλησία όπου το ευλογούσε ο ιερέας, την παραμονή
της γιορτής του Άη Γιώργη, ή ανήμερα.
Ωστόσο αυτό που τιμά η
εκκλησία μας εκείνη την ημέρα είναι η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου, δηλαδή
η μεταφορά τους στη Λύδδα της Ιόππης (Παλαιστίνης), πατρίδα της μητέρας του,
της Αγίας Πολυχρονίας, ενώ ο πατέρας του αγίου, ο Άγιος Γερόντιος, ήταν από την
Καππαδοκία, καθώς και τα εγκαίνια του ιστορικού ιερού ναού του. Τιμά επίσης και
την Ανάμνηση εγκαινίων του Ναού του στη Λύδδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο
Άγιος Γεώργιος είναι ιδιαίτερα αγαπητός και σεβαστός όχι μόνο από τους
χριστιανούς, αλλά και από τους μουσουλμάνους οι οποίοι τον ονομάζουν Άγιο
«Χάντερ», δηλαδή «Πράσινο».
Γιατί...
έγινε «Μεθυστής»
Στη χριστιανική λατρεία το
κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα. Αλλά και με τη χαρά της ζωής. Κι ο
Άη Γιώργος έγινε «Μεθυστής» για να εκφράσει αυτή την πανάρχαια σύνδεση του
οίνου με το ιερό και το θείον.
Το έθιμο να ανοίγουν τα
βαρέλια στις 3 Νοεμβρίου, την ημέρα της εορτής του, είναι σχεδόν πανελλήνιο,
ωστόσο στην Κρήτη η διαδικασία αυτή και κυρίως τα παλαιότερα χρόνια, έπαιρνε
πανηγυρικό χαρακτήρα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι
σε κάποιες περιοχές της κεντρικής, αλλά και της νότιας Κρήτης ο εορτασμός
ξεκινούσε την παραμονή 2 Νοεμβρίου όπου το απόγευμα οι παραγωγοί του κρασιού
φρόντιζαν να πάνε στους ναούς κρατώντας στάμνες με το καινούργιο κρασί.
Με
τη συνοδεία λύρας δοκίμαζαν το κρασί
Σε πολλά χωριά της Κρήτης
τηρούσαν το έθιμο και κυρίως στα αμπελοχώρια - με τους παραγωγούς - αφού ο
ιερέας ευλογούσε το κρασί τους, μετά το πέρας της Θείας Λατρείας, γίνονταν όλοι
μία παρέα, με τη συνοδεία λύρας, επισκέπτονταν όλα τα σπίτια τα οποία ήταν
ανοιχτά, δοκίμαζαν το κρασί, ενώ οι νοικοκυρές είχαν και το ανάλογο κέρασμα για
τους επισκέπτες.
Κατά τη δεκαετία του 1960
το έθιμο τείνει να εκλείψει, ωστόσο τα τελευταία χρόνια σε κάποια χωριά
προσπαθούν να το κρατήσουν ζωντανό και κάθε χρόνο μαζεύονται πολλοί πιστοί στην
εκκλησία της ενορίας τους, όπου εκεί πάνε το κρασί, το ευλογεί ο ιερέας,
κάποιες φορές και εκεί με το ανάλογο κέρασμα.
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου