Ερζερούμ η αρχαία Θεοδοσιούπολη

Ερζερούμ η αρχαία Θεοδοσιούπολη

 

Με πόνο και διωγμούς των Ελλήνων χριστιανών είναι συνδεδεμένο το Ερζερούμ η αρχαία Θεοδοσιούπολη. Υπήρξε πόλη σύμβολο για την γενοκτονία των Ποντίων και Αρμενίων. Ήταν  η περιοχή όπου έγινε το πρώτο συνέδριο των Κεμαλικών, όπου αποφασίστηκε η εξόντωση όσων χριστιανών είχαν απομείνει στο οθωμανικό κράτος… Ο πανεπιστημιακός Φάνης Μαλκίδης μας θυμίζει τα ιστορικά γεγονότα με συνέντευξη του στον Δήμο Μπακιρτζάκη του ράδιο Χρόνος 87,5fm.  Η συνέντευξη που ακολουθεί αναλύει τι ήταν το Ερζερούμ φωτίζοντας στιγμές που δεν πρέπει να ξεχνά η ιστορική μας μνήμη.

 

Τι είναι το Ερζερούμ  τι έχει γίνει εκεί κ. Μαλκίδη;

 

-Είναι η παλιά Θεοδοσιούπολη, η Ρωμαϊκή, η Βυζαντινή, η πόλη που σήμερα ονομάζεται Ερζερούμ, δηλαδή πόλη των Ρωμιών, μια πόλη η οποία στην ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπαιξε σημαντικό ρόλο και μάλιστα μέχρι πρόσφατα αποτελούσε και αποτελεί, μια πάρα πολύ σημαντική, όχι πάντα με καλούς συμβολισμούς για την ελληνική ιστορία, πόλη.

 

 

Πολλοί την αποκαλούν ως το «Βατερλό» του χριστιανικού κόσμου.

 

-Δεν έχουν άδικο. Να ξετυλίξουμε το κουβάρι όμως. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή η πόλη πήρε το όνομα της από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Η Θεοδοσιούπολη, σήμερα το Ερζερούμ, αποτελούσε μια πάρα πολύ σημαντική πόλη του Βυζαντίου. Η πόλη μετά το 1204 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Λίγα χρόνια πριν με τον Ρωμανό Διογένη, ήταν αυτή η πόλη που μαζί με το Μάτζικέρτ ουσιαστικά άλλαξαν το ρουν της ιστορίας της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 

 

Το 1071 σε αυτή την περιοχή αιχμαλωτίστηκε ο Ρωμανός Διογένης από τους Σελτσούκους του Αρπ Ασλάν. Βέβαια ο Διογένης απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων αλλά το Βυζάντιο υποχρεώθηκε σε καταβολή ετήσιου φόρου προς τους Σελτσούκους. Ουσιαστικά αυτή η μάχη σε αυτή την περιοχή άνοιξε τον δρόμο για την εισβολή των Σελτσούκων σε όλη την Μικρά Ασία και έξη χρόνια αργότερα δημιούργησαν την πρωτεύουσα τους, την Νίκαια, εκεί που έγινε και η εγκατάσταση των πρώτων Σελτσούκων.

 

Έχει ενδιαφέρον ότι στο Ερζερούμ κρίθηκε ένα μεγάλο κομμάτι της νεότερης ελληνικής ιστορίας ή γενικότερα της ευρωπαϊκής ιστορίας μιας και από εκεί ξεκίνησε μια εισβολή που δημιούργησε νέες συνθήκες και νέα δεδομένα στην Μικρά Ασία. Όλη αυτή η περιοχή του σημερινού κομματιού του Ερζερούμ αποτελούσε και αποτελεί ένα χώρο που υπήρξαν τουλάχιστον τρεις λαοί, Έλληνες, Αρμένιοι και μετά προέκυψαν και οι Σελτζούκοι Τούρκοι. Επίσης να μην ξεχνάμε ότι αυτή η πόλη ήταν οχυρωμένη και λίγο αργότερα κράτησε σημαντικό ρόλο και στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

 

Είναι η Αυτοκρατορία των μεγάλων Κομνηνών, η οποία μαζί με την Τραπεζούντα ως πρωτεύουσα έχει ως σημαντική πόλη, πολύ σημαντική πόλη, την Θεοδοσιούπολη και μάλιστα μαζί με την Μελετινή, την σημερινή Μαλάτια, αποτελούσε ένα δίδυμο κέντρο χριστιανισμού και ελληνισμού. Βεβαίως όταν έπεσε και η Θεοδοσιούπολη και η Μαλάτια, ουσιαστικά άλλαξαν τα δεδομένα της περιοχής.

 

Λίγο αργότερα, τουλάχιστον 200 χρόνια μετά την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας αυτή η πόλη ήταν τόπος εξορίας ο οποίος κορυφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, εκεί που υπήρξαν τα περιβόητα τάγματα εργασίας.  Η Θεοδοσιούπολη ήταν ένα κέντρο συγκέντρωσης όπου ουσιαστικά κατέληγαν οι διωκόμενοι μετά από ατέλειωτες πορείες. Εδώ ακριβώς είναι και η διαφορά που έχει η δική μας γενοκτονία με το ολοκαύτωμα των Εβραίων. Εκεί υπήρχαν τόποι συγκέντρωσης όπως το Άουσβιτς, το Νταχάου, στην δική μας γενοκτονία τα κέντρα συγκέντρωσης ήταν ανύπαρκτα – γιατί η δική μας γενοκτονία γινόταν στον δρόμο. Με ατελείωτες πορείες θανάτου που οδηγούσαν στα τάγματα εργασίας του Ερζερούμ. Ξεκινώντας από τον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Θράκη, αυτούς τους οδηγούσαν εκεί...

 

Μιλήστε μας για τα τάγματα εργασίας;

 

-Τα τάγματα εργασίας ήταν τάγματα ανεπιθύμητων χριστιανών τα οποία δημουργήθηκαν κυρίως κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου αλλά και αργότερα και είχαν ως αποτέλεσμα αυτά τα τάγματα να φτιάξουν υποδομές στο εσωτερικό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ουσιαστικά ήταν τάγματα εξόντωσης, μια και πάρα πολλοί από αυτούς που ξεκινούσαν από την Θράκη και από άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας και του Πόντου, χωρίς νερό και φαγητό βάδιζαν στο χιόνι και στο κρύο για ατελείωτα χιλιόμετρα. Πέθαιναν στους δρόμους, εξαφανίζονταν και όσοι επιβίωναν μετά από αυτή την διαδικασία συγκεντρώνονταν στο Ερζερούμ και δολοφονούνταν κατά εκατοντάδες ή χιλιάδες. 

 

Ουσιαστικά η διαδικασία των ταγμάτων εργασίας επαναλήφθηκε 20 χρόνια αργότερα, μετά την γενοκτονία, μετά την επιβολή του περιβόητου κεφαλικού φόρου εναντίων των Ελλήνων της Πόλης, οι οποίοι το 1942-43 επίσης εξορίστηκαν στα τάγματα εργασίας στην πόλη του Ερζερούμ. Υπάρχουν θύματα 20 Αρμένιοι και Έλληνες οι οποίοι δεν μπόρεσαν να πληρώσουν τον φόρο. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι αυτός ο φόρος ήταν ένας αυθαίρετος φόρος εναντίον των Ελλήνων σύμφωνα με τον οποίο έπρεπε ο οφειλέτης να πληρώσει μέσα σε 15 μέρες ένα τεράστιο ποσό.

 

Επίσης το Ερζερούμ  ήταν η περιοχή όπου έγινε το πρώτο συνέδριο των Κεμαλικών και όπου αποφασίστηκε η εξόντωση όσων χριστιανών είχαν απομείνει στο οθωμανικό κράτος και μάλιστα έβαλαν ως ζήτημα ότι δεν πρέπει να δοθούν προνόμια στους Χριστιανούς, να επικρατήσει η εθνική ανεξαρτησία και να εξοντωθούν όσοι χριστιανοί – Έλληνες είχαν απομείνει.

 

Έχει ενδιαφέρον ότι σε αυτή την περιοχή που γειτνιάζει με την Αρμενία βρίσκεται το βιβλικό όρος Αραράτ, το οποίο είναι κατεχόμενο. Οι Αρμένιοι δεν θεωρούν ότι αυτά τα σύνορα είναι δικά τους. Επίσης σε αυτή την περιοχή έχουν χαθεί χιλιάδες άνθρωποι, Έλληνες κυρίως αλλά και Αρμένιοι.

 

https://boraeinai.blogspot.com/2019/01/blog-post_1.html