Η απαγωγή του στρατηγού Κράϊπε στη Γερμανοκρατούμενη Κρήτη
Ο Χίτλερ δεν πίστευε στα αυτιά του. Κάθισε βαριά στην πολυθρόνα του. Στη “φωλιά
των αετών” στον πύργο και στρατηγείο του στο Berchtesgaden στα χιονισμένα βουνά
των Βαυαρικών Άλπεων. Με το ένα του χέρι χάιδεψε το αγαπημένο του λυκόσκυλο την
Μπλόντι. Το άλλο το έφερε στο μέτωπο του και το έτριψε. Ζήτησε λίγο ουίσκι
δίχως παγάκια από τον πιστό του υπηρέτη τον Χάιντς Λίγκε. Ήταν έτοιμος να
καταρρεύσει. Ο Υποστράτηγος Karl Heinrich Georg Ferdinand Kreipe, ο οποίος για
τη Wehrmacht ήταν ένας ζωντανός θρύλος, ένας αξιωματικός που πολεμούσε από τον
Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και που στον Δεύτερο είχε διακριθεί και παρασημοφορηθεί
για τις ικανότητες και το θάρρος του στο Ανατολικό μέτωπο, απήχθη από μια ντουζίνα
ντόπιους Κρητικούς και Άγγλους κομάντο. 26 Απριλίου 1944...
Η
επιχείρηση της απαγωγής, όσο καλά και να είχε σχεδιαστεί δεν θα μπορούσε ποτέ
μα ποτέ να πραγματοποιηθεί, εάν δεν συμμετείχαν ενεργά οι κρητικοί. Εάν οι
Κρητικοί δεν εφοδίαζαν την ομάδα με τρόφιμα, εάν δεν την καθοδηγούσαν ανάμεσα
σε απάτητα βουνά και στενά περάσματα, εάν δεν πολεμούσαν και εάν δεν μπέρδευαν
τους Γερμανούς με τα τεχνάσματα τους, ο στρατηγός Κράιπε θα συνέχιζε να είναι διοικητής
της Μεγαλονήσου και ο ίδιος ο Χίτλερ θα απολάμβανε πιο ήρεμος τις ημέρες του
στη φωλιά του αετού…
Τα
προηγηθέντα της απαγωγής
Ο αρχικός στόχος ήταν ο εγκληματίας στρατηγός Μιούλερ
Οι συμπτώσεις παίζουν
πάντοτε τον δικό τους ρόλο, ειδικά εν καιρώ πολέμου. Παράδειγμα, η ιστορική
απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Κράιπε στην κατεχόμενη Κρήτη από τον Πάτρικ Λι
Φέρμορ, τον Στάνλεϊ Μος και τους Κρήτες συντρόφους τους: όμως άλλος ήταν ο
αρχικός τους στόχος, όχι ο Κράιπε.
Ποιος ήταν ο αρχικός
στόχος του Φέρμορ; Ο μισητός στρατηγός Φρίντριχ-Βίλχελμ Μιούλερ, διοικητής των
γερμανικών δυνάμεων στο Ηράκλειο και υπεύθυνος της σφαγής στον Βιάνο της
Κρήτης. Ωστόσο, ακόμα και η ιδέα της απαγωγής καθεαυτή ήταν ζήτημα συγκυρίας: Συγκεκριμένα
μετά την ιταλική συνθηκολόγηση τον Σεπτέμβριο του 1943, οι Ιταλοί επιτελείς των
μονάδων τους στην Κρήτη, και κυρίως ο στρατηγός Αντζέλικο Κάρτα, κατάλαβαν πως
κινδύνευαν. Ο ίδιος ο Κάρτα, προσωπικά, ζήτησε μυστική συνάντηση με τον Φέρμορ
προκειμένου να διαπραγματευθεί τους όρους παράδοσής του στους Βρετανούς και,
πάνω απ’ όλα, της διαφυγής του από το νησί.
Πράγματι, ο Φέρμορ και ο
Κάρτα συμφώνησαν σε όλα και έπειτα από οργανωμένο σχέδιο ο Ιταλός στρατηγός
διέφυγε με σκάφος από ερημικό σημείο του νησιού για τη βόρεια Αφρική, μαζί με
τον Φέρμορ που τον ακολούθησε προσωρινά εκεί.
Στο Κάιρο, ο Φέρμορ είχε
την ιδέα πως θα μπορούσαν να κάνουν κάτι ανάλογο με τον Γερμανό Μιούλερ - αυτή
τη φορά βέβαια χωρίς την επιθυμία και τη συνεργασία του κατακτητή! Η σκέψη αυτή
του Φέρμορ ήρθε σε μια στιγμή κατά την οποία είχε γίνει γνωστό πως οι Σύμμαχοι
δεν σκόπευαν να πραγματοποιήσουν απόβαση στην Κρήτη, οπότε η όλη επιχείρηση θα
βοηθούσε εξαιρετικά στην ανύψωση ηθικού των Κρητών - και θα γελοιοποιούσε τους
Γερμανούς.
Ο Φέρμορ πρότεινε την ιδέα
στους ανωτέρους του. Έγινε δεκτή (όχι χωρίς κάποιες επιφυλάξεις) και του δόθηκε
η διαταγή να συστήσει ειδική ομάδα και, μάλιστα, προήχθη σε ταγματάρχη.
Στις αρχές του 1944, και
μετά την επιστροφή του Φέρμορ στην Κρήτη, το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή. Εκεί
ακριβώς όμως συνέβη κάτι που παραλίγο να το τινάξει στον αέρα: ο Μιούλερ δεν θα
παρέμενε στο Ηράκλειο αλλά θα αναχωρούσε για τα Χανιά, στην επόμενη μετάθεσή
του. Αντί όμως να ακυρωθεί η επιχείρηση, ο Φέρμορ και ο Στάνλεϊ Μος απλώς
άλλαξαν στόχο: στη θέση του Μιούλερ, θα απήγαγαν τον αντικαταστάτη του στο
Ηράκλειο, τον στρατηγό Χάινριχ Κράιπε. Κανένας δεν ήξερε πολλά πράγματα γι’
αυτόν, παρά μόνον ότι μόλις είχε φτάσει απ’ το ρωσικό μέτωπο.
Σε συνεργασία με τους
αντιστασιακούς Μανώλη Πατεράκη, Γιώργο Τυράκη, Στρατή Σαβιολάκη, Μιχάλη
Ακουμιανάκη, Ηλία Αθανασάκη, Αντώνη Ζωιδάκη, Μήτσο Τζατζά, Χναράκη, Κόμη,
Παπαλεωνίδα και Ζωγραφιστό, οι Φέρμορ και Μος προχώρησαν στο φιλόδοξο,
ριψοκίνδυνο σχέδιο. Οπως γράφει η Αρτεμις Κούπερ στη μεγάλη βιογραφία του
Φέρμορ «Μια περιπέτεια» (εκδ. Μεταίχμιο), ακόμα και οι ίδιοι έμεναν άναυδοι από
αυτό που ετοιμάζονταν να κάνουν, ενθουσιάζονταν και τρόμαζαν την ίδια στιγμή.
Το χρονικό της απαγωγής
μοιάζει με μυθιστόρημα, έχει άφθονες στιγμές αγωνίας αλλά και απρόσμενου
γέλιου, δεν λείπουν το δράμα (όπως ο θάνατος του οδηγού του Κράιπε) ούτε όμως
και οι στιγμές ανθρωπιάς (το πώς ήρθαν κοντά Φέρμορ και Κράιπε στις
κακοτράχαλες πλαγιές του Ψηλορείτη).
Η απαγωγή του στρατηγού
Του Ταγματάρχη JOHN
NORTH
Προς
τις Γερμανικες 'Αρχές Κρήτης Κύριοι,
Μια
Βρεταννική έπιδρομική ομάδα συνέλαβε λίγο πριν το μέραρχο σας Kreipe. Τήν ωρα
πού θα διαβάζετε αυτό το γράμμα εκείνος και ‘μείς θα βρισκόμαστε στο δρόμο για το Κάιρο.
Θέλουμε
να τονίσουμε ιδιαίτερα, πώς στο έργο αυτό δε μας βοηθήσανε ούτε οι πολίτες ούτε
οι αντάρτες της Κρήτης και πώς οι μόνοι οδηγοί πού χρησιμοποιήσαμε ήταν μέλη
του Ελληνικού Στράτου της Μέσης Ανατολής.
Ο
στρατηγός σας θεωρείται αιχμάλωτος πολέμου, και θα τον μεταχειριστούμε με τον
σεβασμό πού αρμόζει στο βαθμό του.
Οποιαδήποτε
αντίποινα εναντίον του πληθυσμού θα ήταν ανώφελα και άδικα.
Θα
ξαναϊδωθούμε γρήγορα.
Λοχαγός
Stanley Μoss Ταγματάρχης
P.M. Leigh - Fermor
των
Goldstream Guards
Διοικητής της Eπιδρομικής
Δύναμης
Υ.
Γ. Λυπούμαστε πάρα πολύ πού αφίνουμε εδώ αυτό το αυτοκίνητο.
Μ' αυτόν τον τρόπο, στην
αρχή του καλοκαιριού του 1944, ο στρατηγός Kreipe, διοικητής της 22ης
μηχανοκίνητης μεραρχίας των Γρεναδιέρων (Sebastopol), τιμημένος με το «Σταυρό
των Ιπποτών» και τον «Σιδηρούν Σταυρόν», αφού υπηρέτησε στο μέτωπο της Γαλλίας,
του Λένινγκραντ και του Κουμπάν, τελείωσε τη θητεία του σ' αυτόν τον πόλεμο.
Ήταν γραφτό να κρατήσει τη
διοίκηση της Κρήτης λίγο περισσότερο από ένα μήνα. Χωρίς αμφιβολία είχε φτάσει
εκεί με κάθε ελπίδα να ξεκουραστεί, μια και θα βρισκόταν κάπου 750 μίλια μακριά
από το πιο κοντινό μέτωπο. Ωστόσο, δυο Βρετανοί αξιωματικοί, ο ταγματάρχης Ρ.
Μ. Leigh - Fermor, Διοικητής μιας Επιδρομικής Δύναμης και ο Λοχαγός Stanley
Moss των Goldstream Guards, διατάχθηκαν να τον βοηθήσουν για να μην
απογοητευτεί στις προσδοκίες του: Τον πήρανε στο Κάιρο.
Στο 1940-41, ο ταγματάρχης
Leigh - Fermor ήταν σύνδεσμος αξιωματικός με τον Ελληνικό Στρατό στην 'Αλβανία
και στην Ελλάδα. Από το καλοκαίρι του 1942, ήταν σύνδεσμος στη
Γερμανοκρατούμενη Κρήτη. Έτσι, το ότι θα έπεφτε τώρα στο νησί, δεν ήταν γι' αυτον
κάτι το καινούργιο.
Έπεσε λοιπόν την πρώτη
βδομάδα του Φλεβάρη του 1944. Ο λοχαγός Moss δε μπόρεσε να πέσει μαζί του γιατί
ξαφνικά εκείνες τις μέρες χάλασε ο καιρός. Τους δυο μήνες πού ακολούθησαν,
γύρισε ξανά και έκαμε προσπάθειες να αποβιβαστεί από τη θάλασσα. Μα η
κακοκαιρία επέμενε. Στο μεταξύ ο ταγματάρχης Leigh - Fermor περνούσε
υπομονετικά μια καθαρά βουκολική ζωή. Σε κάτι τέτοιες δουλειές το πάν είναι η υπομονή.
Όταν ύστερα από δυο μήνες ανταμώθηκαν
οι δυο αξιωματικοί, η δύναμη τους, ήταν όλη και όλη εννέα άντρες: Προχώρησαν
κατά τα βόρεια και εγκαταστήσανε το στρατηγείο τους στα βουνά πού βρίσκονται
γύρω στο Ηράκλειο. Ο Στρατηγός Kreipe είχε διαλέξει για κατοικία του την απομακρυσμένη
βίλλα Αριάδνη, κοντά στα ξακουσμένα ερείπια της Κνωσού. Το 'Αρχηγείο της
μεραρχίας του, βρισκόταν στις Αρχάνες. Ο ταγματάρχης Leigh-Fermor, με την κάπα του
τσοπάνη στους ωμούς, είχε αναλάβει να κατασκοπεύει το στρατηγό.
Το σημείο της απαγωγής
Εκεί πού ανταμώνεται ο
δρόμος για το Ηράκλειο και τις Αρχάνες, ο δρόμος για την Κνωσό στρίβει απότομα.
Έτσι, κάθε τροχοφόρο περνώντας από εκεί, είναι αναγκασμένο να ελαττώσει πολύ την
ταχύτητα του. Ύστερα από πολυήμερη παρατήρηση, ήταν βέβαιο πια πώς ο στρατηγός άφηνε
το στρατηγείο του στο διάστημα πού μεσολαβούσε από την ώρα πού άρχιζε να
σουρουπώνει, ίσαμε τις εννέα. Ο ταγματάρχης Leigh - Fermor αποφάσισε να
τελειώσει τη δουλειά πού του είχαν αναθέσει κάποιο βράδυ την ώρα πού θα γύριζε
στο σπίτι του ο στρατηγός, έχοντας για βοηθό το σκοτάδι.
Είχε να αντιμετωπίσει
τρεις δυσκολίες. Πρώτα η ομάδα τους έπρεπε να προσέξει μην πάρει άλλο αυτοκίνητο
για το αυτοκίνητο του στρατηγού. Ένας από την ομάδα, κρυμμένος μέσα σ' ένα ασφαλισμένο
χαντάκι αφιέρωσε πολλά βράδια παρατηρώντας το αυτοκίνητο μέσα σ’ ένα λεπτο κάθε
φορά, καθώς περνούσε σαν αστραπή πηγαίνοντας στη βίλλα Αριάδνη. Γρήγορα
μπορούσε να το αναγνωρίζει και μόνο από τη συσκότιση των φώτων του.
Η Βίλα Αριάδνη κτίστηκε το 1906 για
να διαμένει ο αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς κατά τις ανασκαφές στην Κνωσό, ενώ κατά
τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο φιλοξένησε τον Γερμανό Διοικητή Κρήτης. Εδώ υπογράφηκε στις 10.5.1945 και η παράδοση της Κρήτης στους
Συμμάχους.
Η δεύτερη δυσκολία ήταν να
απαλλαγούν από κάθε άλλο τροχοφόρο και τους επιβάτες του πού θα τύχαινε να
περάσει όσο θα κρατούσε η επιχείρηση. Γι’ αυτό πήραν ορισμένα μέτρα πού θα τους
βοηθούσαν να απομακρύνουν τους ανθρώπους και να κρύψουνε σε κανένα χαντάκι το
αυτοκίνητο τους.
Η τρίτη δουλειά ήταν να
αποφύγουν τα αντίποινα εναντίον του πληθυσμού. Αυτό το αντιμετωπίσανε με το
μόνο δυνατό τρόπο. Είπαν στο Γερμανό διοικητή όλη την αλήθεια : πώς δηλαδή
κανένας πολίτης δεν είχε πάρει μέρος στην επιχείρηση. Στην αρχή είχαν
αποφασίσει να δεχτούν τη βοήθεια μιας ομάδας ανταρτών με αρχηγό κάποιον
πατριώτη από τη Μικρασία. Την τελευταία στιγμή όμως τους είπαν να αποχωρήσουν. Όλη
την επιχείρηση την τελείωσε μια ομάδα από εννέα μόνο, διαλεγμένους άντρες.
Το τελικό της κρησφύγετο η
ομάδα αυτή, έστησε ανάμεσα στα δέντρα και στις καλαμιές σ’ ένα ξεροπόταμο,
είκοσι λεπτά από τον τόπο οπού θα γινόταν η επιχείρηση. Τέσσερεις μέρες,— μέρες
όλο αγωνία— έμειναν εκεί, περιμένοντας την ώρα της δράσης. Εκείνα τα τέσσερα βράδια,
ο στρατηγός Kreipe είχε αλλάξει τη συνήθεια του και γύριζε πριν να νυχτώσει,
λες και είχε μυριστεί το σχέδιο. Μα το πέμπτο βράδυ, την ώρα πού νύχτωνε, ο
στρατηγός βρισκόταν ακόμα στο στρατηγείο του και η Ομάδα ετοιμαζόταν νια το
έργο της.
Όταν σκοτείνιασε καλά, οι
δυο Βρετανοί αξιωματικοί πήραν τις θέσεις τους στο τρίστρατο. Κρατούσε ο
καθένας ένα φανάρι και στέκονταν σα Γερμανοί στρατιώτες πού κανόνιζαν την
κυκλοφορία. Οι άνδρες τους ήταν κρυμμένοι σ' ένα χαντάκι, δίπλα στο δρόμο. Ένα μέλος
της ομάδας είχε σταθεί κοντά στις Αρχάνες για να κάνει σινιάλο σε ένα σκοπό,
πού βρισκόταν κοντά στο σταυροδρόμι με μια κίνηση του φαναριού όταν θα πλησίαζε
το αυτοκίνητο μονάχο του, με δυο αν συνοδευόταν και από κανένα άλλο. Αυτός ο
σκοπός θα ειδοποιούσε έναν άλλο, μισό χιλιόμετρο πιο μακριά, με ένα ηλεκτρικό
κουδούνι, και εκείνος πια θα έδινε το τελικό σινιάλο στους δυο υποτιθέμενους
αστυφύλακες της τροχαίας.
Κατά τις εννέα και μισή,
έφτασε στο σταυροδρόμι ένα μήνυμα με τη λάμψη του φαναριού. Ύστερα από τρία
λεπτά το αυτοκίνητο φάνηκε να έρχεται αργά από τη στροφή τού δρόμου. Οι δυο αξιωματικοί
κάνανε σήματα με τα φανάρια τους. Το αυτοκίνητο σταμάτησε καθώς εκείνοι
προχωρούσαν προς αυτό με τα πιστόλια στο χέρι. Ο ταγματάρχης Leigh-Fermor έριξε
το φως του φαναριού του μέσα στο αυτοκίνητο. Ο στρατηγός καθόταν δίπλα στον
οδηγό. Μπορούσε να τον αναγνωρίσει κάνεις εύκολα από την εξάρτυση του, τα
μετάλλια και τους σταυρούς. Ο ταγματάρχης τού ζήτησε τα χαρτιά του, μιλώντας
βέβαια γερμανικά.
Ενώ ο στρατηγός
διαμαρτυρόταν γι’ αυτήν την περιττή επέμβαση, ο λοχαγός Moss, άνοιξε διάπλατα την
πόρτα του αυτοκινήτου, έδωσε ένα γερό χτύπημα στον οδηγό κατακέφαλα, τον άρπαξε
από τους ώμους, τον έσυρε έξω από το κάθισμα του, και τον παράδωσε στα άλλα μέλη
της ομάδας πού μόλις είχανε ξετρυπώσει μέσα από το χαντάκι. Μέσα σε λίγα λεπτά,
ο οδηγός είχε αφοπλιστεί και βρισκόταν στο δρόμο για τα βουνά. Ο λοχαγός Moss πήρε
τη θέση του.
Στο μεταξύ ο ταγματάρχης
Leigh-Fermor και οι υπόλοιποι από την ομάδα προσέχανε το στρατηγό, πού τον
έβαλαν στο πίσω μέρος τού αυτοκινήτου. Τρεις από την ομάδα, οι πιο δυνατοί, τον
απειλούσαν με τις λόγχες τους, και για κάθε ενδεχόμενο είχανε έτοιμες τις κάνες
των όπλων τους στα παράθυρα του αυτοκινήτου. Ο ταγματάρχης φόρεσε το καπέλο του
στρατηγού, και κάθισε πλάι στον καινούργιο οδηγό. Ο λοχαγός Moss άναψε τη μηχανή
στα γρήγορα και ξεκίνησε κατ’ ευθείαν για το Ηράκλειο. Για όλα αυτά δεν καθυστέρησαν
περισσότερο από ένα λεπτό. Δυο λεπτά αφού ξεκίνησαν, συνάντησαν τρία
στρατιωτικά αυτοκίνητα.
Το αυτοκίνητο, με δυο
μικρές σημαιούλες πού ανέμιζαν στον αέρα πέρασε μέσα από το Ηράκλειο και ύστερα
βγήκε έξω, στο δρόμο για το Ρέθυμνο. Είχανε περάσει 22 μπλόκα. Σ' ένα απ’ αυτά,
ο φρουρός προσπάθησε να σταματήσει το αυτοκίνητο, κάνοντας σήματα με το φανάρι
του. Μα ο οδηγός, εξακολουθούσε να τρέχει πάντα με σταθερή ταχύτητα. Άλλοι φρουροί
χαιρετούσαν, ή στέκονταν προσοχή μόλις βλέπανε τις δυο σημαιούλες του αυτοκινήτου.
Η πιο επικίνδυνη διαδρομή,
όπως περίμεναν, δεν είχε προκαλέσει την παραμικρή υποψία.
Ύστερα από μιάμιση ώρα, το
αυτοκίνητο σταμάτησε. Ο στρατηγός έδωσε το λόγο της τιμής του πώς δε θα
προσπαθούσε να ξεφύγει η να προσελκύσει την προσοχή κανενός, αν φαινόταν
ξαφνικά τίποτα Γερμανοί. Όταν πέρασε η πρώτη συγκίνηση, φαινόταν να δέχεται την
κατάσταση με μια μοιρολατρική διάθεση. Ύστερα ο ταγματάρχης Leigh-Fermor τον
βεβαίωσε πως οι Άγγλοι αξιωματικοί πού τον έπιασαν, θα τον μεταχειρίζονταν με
αξιοπρέπεια, σαν αιχμάλωτο πολέμου. Έτσι
ο λοχαγός Moss, και οι περισσότεροι άντρες της ομάδας ξεκίνησαν μαζί με το
στρατηγό για τον Ψηλορείτη. Ο ταγματάρχης Leigh - Fermor με τους υπόλοιπους, τράβηξαν
για μιαν ακτή του νησιού οπού συνήθως πλησιάζανε τα υποβρύχια.
Σε λίγη απόσταση από το προορισμένο
μέρος, άφησαν το αυτοκίνητο. Δεν το καταστρέψανε, επίτηδες· και άφησαν μέσα και
ένα εγγλέζικο μανδύα, σα μια ακόμα επιβεβαίωση πώς πραγματικά το αυτοκίνητο χρησιμοποιήθηκε
από Άγγλους αξιωματικούς και όχι από αντάρτες της περιοχής. Ακόμα άφησαν και ένα
κλειστό γράμμα, απευθυνόμενο στις Γερμανικές αρχές της Κρήτης, με σκοπό να
απαλλάξουν τους Κρητικούς πού ζούσαν γύρω στην περιοχή της απαγωγής, από κάθε ενοχή.
Μα οι Γερμανικές αρχές της
Κρήτης δε σταυρώσανε τα χέρια. Το άλλο απόγεμα, ένα Γερμανικό αεροπλάνο
περιπολούσε συνεχώς στην ακτή και ένα άλλο γύριζε τρεις ώρες πάνω από τις
κορφές και τα φαράγγια του Ψηλορείτη. Αυτό έριξε τυπωμένα κακόβουλα χαρτιά, πού
έλεγαν ότι οι αντάρτες είχαν αιχμαλωτίσει το στρατηγό Kreipe και πώς οι τριγύρω
κάτοικοι δε μπορούσαν παρά να ξέρουνε το μέρος όπου τον κρύψανε. Ακόμα, πώς αν δεν
τον παράδιναν μέσα σε τρεις μέρες, θα γκρέμιζαν όλα τα χωρία γύρω στο Ηράκλειο
και θα επιβάλανε τις πιο αυστηρές κυρώσεις στον πληθυσμό της περιοχής.
'Ωστόσο τότε οι Γερμανοί δεν
ήξεραν ακόμη για το γράμμα πού είχαν αφήσει οι Άγγλοι μέσα στο αυτοκίνητο. Και
αναφέρουμε με ευχαρίστηση πώς οι Γερμανικές απειλές και κυρώσεις ήταν μόνο
θόρυβος χωρίς καμιά σημασία. Ακόμα είναι ευχάριστο πού μπορούμε να αναφέρουμε ότι
ενώ εκατοντάδες Κρητικοί είχανε ακουστά για το λημέρι όπου κρυβόταν ο
στρατηγός, κράτησαν τίμια το μυστικό. Πραγματικά από χωριό σε χωριό, ο
στρατηγός μαζί μ' εκείνους πού τον έπιασαν, μοιάζανε με βασιλική πομπή πού
γινόταν δεκτή με ενθουσιασμό και συγχαρητήρια.
Την άλλη μέρα τα δυο τμήματα
της ομάδας ενωθήκαν όταν είχε αρχίσει να πέφτει το σκοτάδι. Μερικοί αντάρτες
τους πήραν στο κονάκι τους, στις βορεινές πλαγιές του Ψηλορείτη. Την άλλη μέρα,
προχώρησαν πέρα προς την κορφή, μέσα σε ψηλό χιόνι. Στα μισά του δρόμου,
αλλάξανε σωματοφυλακή. Ένα άλλο αντάρτικο τμήμα ανάλαβε να τους συνοδέψει από
κει και πέρα. Είχανε στείλει ανιχνευτές, κάτω, προς τις νότιες πλαγιές του
βουνού, με εντολή να ανάψουν φωτιές αν ο δρόμος ήταν ελεύθερος· γιατί τώρα είχε
διαδοθεί πώς οι Γερμανοί είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται κάτω στην πεδιάδα.
Εκείνη τη νύχτα, όλη η συνοδεία κατάλυσε σε μια σπηλιά, σωστό λαβύρινθο· κι’ ο
Μινώταυρος αν έμπαινε εκεί, δύσκολα θα μπορούσε να βρει την άκρη. Εκεί μέσα
περάσανε κι' όλη την άλλη μέρα.
Από κει αρχίσανε οι
φασαρίες. Μια συνάντηση με ένα άλλο "Αγγλο αξιωματικό πού είχε κανονιστεί με
μεγάλη προσοχή, απέτυχε. Όπως μάθανε ύστερα, ο αξιωματικός εκείνος αρρώστησε με
ελονοσία και εκτός απ' αυτό χάλασε και ο συσσωρευτής του πομπού του. Στείλανε
αγγελιοφόρους σε άλλους πομπούς πού ήταν γνωστό πώς λειτουργούσανε στο νησί. Μα
η επικοινωνία αργούσε και έτσι περάσανε τρεις μέρες ώσπου να πάρουν απάντηση
από τον ένα. Από τότε τα γεγονότα είχαν ανατρέψει τα παλιά σχέδια.
Στο τέλος, ακολουθώντας το
περίπλοκο σύστημα των αντάρτικων φυλακίων στις πλαγιές του βουνού, η ομάδα πού
τώρα ήταν ένα βαρεία εξοπλισμένο καραβάνι, πήρε την απόφαση και πέρασε μέσα από
τις Γερμανικές γραμμές. Μιας μέρας πορεία ακόμα χρειαζόταν για να φτάσει στην ακτή,
απ' όπου έλπιζε πώς θα μπορούσε και να το σκάσει· Και η πορεία εξακολούθησε.
Σε όλη τη νότια ακτή του
νησιού κρατούσε μεγάλη ενεργητικότητα. Παντού γύριζαν περιπολίες· έτσι κάθε
ελπίδα πως θά μπορούσαν να φύγουν από εκεί είχε χαθεί. Ο ταγματάρχης Leigh
-Fermor αποφάσισε να κινηθεί προς τα ΝΔ με λίγους συντρόφους του και βάλθηκε να
δουλεύει μονάχος του ένα ραδιοπομπό, για να αποκαταστήσει την επικοινωνία με το
κεντρικό Γραφείο. Αυτό το Γραφείο πού βρισκόταν κάπου 500 μίλια μακριά, έκαμε τη
δουλειά του. Ένα πρωί, 15 μέρες ύστερα από την απαγωγή του στρατηγού, ένας
αγγελιοφόρος έφερε το μήνυμα πώς ένα βοηθητικό τμήμα είχε πάρει διαταγές να
έρθει σε επαφή με την επιδρομική ομάδα, σε μια ορισμένη ακτή. Για κακή όμως
τύχη του Γραφείου ένας αγγελιοφόρος πού είχε διαταγή να κατοπτεύσει την ακτή,
ανάφερε πώς ήταν γεμάτη από Γερμανούς.
Τα δυο τμήματα της ομάδας
ενώθηκαν ξανά και αρχίσανε να κινούνται προς τα Δυτικά, με την ελπίδα πώς θα
μπορούσαν να ξεγλιστρήσουν από τα δίχτυα των Γερμανών. Το Γραφείο έδρασε ακόμα μια
φορά. Ένας άλλος Άγγλος αξιωματικός, σε ένα άλλο μέρος του νησιού, διατάχτηκε να
έρθει σε επαφή μαζί τους. Μια αναγνωριστική ομάδα πήγε σε μια άλλη ακτή, και με
την πρόβλεψη πώς τούτη τη φορά δε θα συναντούσαν Γερμανούς, βρέθηκε και η μέρα
της αναχώρησης.
Σε λίγο έφτασε ένα
ραδιοφωνικό μήνυμα, πού προσδιόριζε τη μέρα, την ώρα, τη θέση και τα σινιάλα
πού θα χρησιμοποιούσαν γι' αυτή τη δουλειά. Και η ομάδα ξεκίνησε για να περάσει
το τελευταίο ξεροβούνι πού τους χώριζε από την ακτή πού είχαν διαλέξει. Τα συμφωνημένα
σήματα πήγαιναν και έρχονταν πάνω από τα σκοτεινά νερά. Και μισή ώρα πριν τα
μεσάνυχτα, η ομάδα έπλεε για τη Μάρσα Ματρούχ.
Από τo «Atlantic»
Εκλογή Φεβ.1946
Μύθοι
και Αλήθειες
Γράφει ο Γιώργος Α.
Καλογεράκης
Προσεγγίζοντας το ιστορικό
γεγονός της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε το βράδυ της 26ης Απριλίου 1944 στην
Ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, καταγράφεται ότι ο Υπεύθυνος Βρετανός
αξιωματικός Σύνδεσμος της Κρήτης Αντισυνταγματάρχης Τομ Ταμπάμπιν δεν γνώριζε για
την επιχείρηση, ούτε συμφώνησε γι’ αυτήν όταν ενημερώθηκε. Αυτό καταγράφεται
και στις διηγήσεις αντιστασιακών, πλήθος των οποίων διαθέτω ηχογραφημένες.
Ο Αρχηγός της Ανεξάρτητης
Ομάδας Ανωγείων Α.Ο.Α. Χριστομιχάλης Ξυλούρης, σε ανέκδοτες χειρόγραφες σημειώσεις
του διαψεύδει αυτόν τον μύθο, αφού διαβάζοντας ο αναγνώστης τα χειρόγραφα του
Χριστομιχάλη, διαπιστώνει ότι ο Τομ Ταμπάμπιν, όχι μόνο γνώριζε, αλλά
συμμετείχε ενεργά στην επιχείρηση της απαγωγής. Γράφει ο Χριστομιχάλης
Ξυλούρης:
«…ευρισκόμενος εις το
λημέρι μου εις θέσιν Πετροδολάκια με την ομάδα μου έλαβα το κάτωθι σημείωμα από
τον Αρχηγόν της Αγγλικής κατασκοπίας εν Κρήτη Τομ Ταμπάμπιν ψευδώνυμον
(Ιωάννης). Αγαπητέ μου Μιχάλη θέλω να μας βοηθήσετε στο εξής: να στείλετε μαζί
με τον Αντώνη ένα καλό παιδί να τον βοηθήσει σε μια δουλειά που θέλει ο κ.
Μιχάλης. Το παιδί πρέπει να είναι ψύχραιμος και πολύ εχέμυθος, ένας από τους
δύο Κώστηδες θα κάνει. Ήρθαμε καλά. Ο Κώστας σας χαιρετά όλους. Δεν είδα ακόμη
τα άλλα παιδιά. Με αγάπη Ιωάννης.
Το σημείωμα αυτό μου το
έφερε ένα γενναίο παλικάρι, καλός πατριώτης και θαυμάσιος σύνδεσμος Αντώνιος Ζωιδάκης,
τον οποίο ηρώτησα περί τίνος πρόκειται αλλά μου είπε ότι γράφει το σημείωμα
γνωρίζω, μου είπε δε το εξής προφορικώς: ο άνδρας όπου θα τον συνοδεύσει πρέπει
να γνωρίζει τα εδάφη, να περάσει απού τον Πρίνο, Ασίτες, Άγιο Θωμά, να κατεβεί
εις Ντουρμπουτζή. Οι δύο Κώστηδες όπου μου έγραφε να στείλω τον έναν ήταν (ο)
Κων. Κεφαλογιάννης και ο έτερος (ο) Κων. Πασπαράκης Πετρόκωστας, αλλά επειδή
είχαν σταλεί και οι δύο εις υπηρεσία και απουσίαζαν από το λημέρι έστειλα τον
Ιωάννη Γ. Βιτώρο του οποίου η οικογένεια διέμενε εις του Ντουρμπουτζή.
Μου είπε δε ο Ζωιδάκης να
παραγγείλω στον σύνδεσμον ότι θα τον ακολουθήσει. Να είναι έτοιμη μια ομάδα από
20-25 άνδρες αν παραστεί ανάγκη να επέμβει. Ο Αρχηγός της Αγγλικής κατασκοπίας
εγνώριζε ότι υπάρχει οργάνωση εις Ντουμπρουτζή με οπλαρχηγό τον Κανάκη Βιτώρο
παράρτημα της οργανώσεως Ανωγείων. Παρήγγειλε του Ζωιδάκη και μου είπε να έχω
ετοιμάσει 20-25 άνδρες και αν παραστεί ανάγκη να επέμβει.
Ούτω και εγένετο. Άμα
έφθασαν εις Ντουμπρουτζή ο Ι. Βιτώρος και ο Α. Ζωιδάκης και ανακοίνωσαν τα
παραπάνω αναχώρησαν δια Αρχάνες χωρίς να γνωρίζει κανείς περί τίνος επρόκειτο.
Οι απαγωγείς δεν είχαν ακόμη μελετήσει το δρομολόγιον ούτε τι θέλει ακολουθήσει
μετά την απαγωγήν και γι ’αυτό έλαβαν αυτά τα μέτρα.
Μόλις συνέλαβον τον
Στρατηγόν και εξουδετέρωσαν τον σωφέρη εκάθισεν σωφέρης ο Ταγ/χης Λη Φέρμορ και
ο Μπιλ ο Λοχαγός έβαλεν το Στρατηγό εις το δεύτερον κάθισμα και κατόπιν εκάθισε
δεξιά του ο Μπιλ και αριστερά του ο Εμμ. Πατεράκης και εκρατούσαν έτοιμο το
πιστόλι και του ανεκοίνωσαν ότι είναι Άγγλοι κομάντος και αν μιλήσει θα
θανατωθεί αμέσως. Ετράβηξεν το αυτοκίνητον μέσα από την πόλιν του Ηρακλείου και
επέρασεν απ’όλα τα γερμανικά φυλάκια και οι φρουροί εστέκοντο τότε όλοι προσοχή
διότι έβλεπαν το όχημα του Στρατηγού των και έφθασαν εις Γενή Γκαβέ
ανενόχλητοι.
Εις αυτήν την επιχείρησιν
εφάνη πολύ χρήσιμος ο ατρόμητος Βασίλειος Ραφτόπουλος ο οποίος επρομήθευσεν τις
γερμανικές στολές εις τους δύο Άγγλους αξιωματικούς και ότι άλλο ήτο χρήσιμον,
επίσης εκεί ήτο το μέλος της αντίστασης Σύνδεσμος και πληροφοριοδότης Μιχαήλ
Ακουμιανάκης όλες τις ημέρες της παραμονής των πλησίον των Αρχανών έως ότου
επέτυχαν τον σκοπόν των.
Μόλις έφθασαν εις Γενή
Γκαβέ ο Ταγματάρχης (Μιχάλης) επήρε το αυτοκίνητον και ετράβηξεν 2-3 χιλιόμετρα
προς τα Χελιανά και κατόπιν το έβαλεν εις ένα ελαιώνα και το εγκατέλειψεν.
Έγραψεν δε ένα σημείωμα γραμμένο εις την γερμανικήν και Αγγλικήν γλώσσα και
έγραψεν τα εξής: Των Γερμανών (ο) Στρατηγός Κράιπε τον συνέλαβαν Άγγλοι
κομάντος και ουδείς από τον πληθυσμόν ευθύνεται, κατόπιν ετράβηξεν προς Ανώγεια
όπου εις τον δρόμον έφθασεν και την συνοδεία με τον Στρατηγόν Κράιπε και
εσυνέχισαν την πορεία προς τα Ανώγεια αλλά ήθελεν λίγη ώρα να ξημερώσει και
άφησαν τον Στρατηγόν 3 χιλιόμετρα έξωθεν των Ανωγείων εις μία χαράδρα και τον
απέκρυψαν και κατόπι οι δύο Άγγλοι αξιωματικοί ετράβηξαν προς Ανώγεια με την
στολή του γερμανού λοχίου και ετράβηξαν κατευθεία εις του Παπά Γιάννη Σκουλά το
σπίτι.
Μόλις οι χωριανοί τους
αντελήφθησαν τρομοκρατήθησαν διότι τους εθεώρησαν Γερμανούς. Έλαβεν αμέσως
γνώσιν η περιφερειακή Επιτροπή και ετοίμασεν αμέσως φαί και ψωμί και το επήγεν
εις την κρυψώνα ο Ν. Σταυρακάκης και εκάθισεν όλην την ημέραν και τους έκανε
συντροφιά, έστειλαν αμέσως σύνδεσμον εις το λημέρι της Ομάδος και με ενημέρωσαν
δια την όλην επιχείρησιν του τι είχε γίνει και ότι την μεθεπομένην θα έρθουν
εις το λημέρι και να λάβω τα κατάλληλα μέτρα.
Έστειλα αμέσως περιπολίες
από την Μίθια έως τη Στεφάνα δια να ανιχνεύσουν τον δρόμο μήπως παρουσιαστούν
Γερμανοί να επέμβουν αλλά ουδέν ενεφανίσθη.
Οι απαγωγείς
προμηθευθέντες ένα μουλάρι το οποίον ίππευσεν ο Κράιπε διότι ήταν αδύνατον να
βαδίση τον ανήφορον επειδή ήταν πολύ παχύς και έφθασαν εις το λημέρι την 27ην
Απριλίου 1944. Τον συνοδεύσαμεν όλοι μαζί εις το κρυσφύγετον όπου ήθελα
διαμείνει, εις Πετροδολάκια εις Ρούσο Σπηλιάρι απέναντι από την βρύση
Εμπρείσκους και εκεί εκαθίσαμεν 30 ώρες.
Πρώτες εντυπώσεις του
Κράιπε καθώς μας είπεν ο Ταγματάρχης Λη Φέρμορ (Μιχάλης) να μην με αφήσεις με
αυτούς τους αγρίους διότι θα με λιντσάρουν. Αλλά άμα εκαθίσαμεν 3-4 ώρες και
τους περιποιηθήκαμεν άλλαξεν γνώμην και λέγει εις την γερμανικήν γλώσσα ότι
αυτοί είναι πλια ευγενείς παρά εμάς τους Ευρωπαίους.
Καθίσαμεν εκεί έως την
28ην μέχρι την δεκάτη πρωινή όλο αυτό το 24ωρο διότι δεν εμπορέσαμεν να
επικοινωνήσωμεν με το Κάιρον διότι κατά κακήν τύχη είχε πάθει βλάβη αυτήν την
μέρα ο ασύρματος και παρ’όλες τις προσπάθειες δεν εμπορέσαμεν να
επικοινωνήσωμεν με τη Μέση Ανατολήν.
Την 10ην πρωινήν με
εκάλεσεν ο Ταγματάρχης και μου λέγει να ετοιμάσω τέσσερις άνδρες να τους
συνοδεύσουν έως το Αμάρι. Μετά τούτου εσχημάτισα ειδικόν απόσπασμα συνοδείας εκ
της ομάδος μου. 1ο τον Ιωάννη Γ. Βιτώρο 2ο Κωνσταντίνον Βασ. Κεφαλογιάννη 3ο
Εμμ. Δ. Κεφαλογιάννη 4ο Κων. Ιω. Πασπαράκη.
Επήγα μαζί και εγώ έως τη
βρύση του Χριστού και από εκεί τους ευχήθηκα καλή τύχη και εγύρισα εις το
λημέρι. Από εκεί εβάδισαν και βγήκαν την κορυφή Κόλιτα και επροχώρησαν την
νοτίαν πλευρά του Ψηλορείτη, δια μέσου Γερμανικών φυλακίων και αποσπασμάτων με
πολλούς κινδύνους προώθησαν τον Γερμανόν Στρατηγόν μέχρι της επαρχίας Αμαρίου
φθάσαντες μέχρι το όρος Κέντρος και από εκεί τότες εγύρισαν πίσω προς το λημέρι
δια να μας ενισχύσουν εις ενδεχόμενη σύγκρουση με τους Γερμανούς. Από το Αμάρι
εσυνέχισαν την πορεία μέχρι το Ροδάκινο και από εκεί ανεχώρησαν δια αγγλικού
μέσου εις Αφρικήν ». (1)
Ένας δεύτερος μύθος αφορά
τις εκτελέσεις, πυρπολήσεις και καταστροφές οικισμών από τους βάρβαρους
κατακτητές με την αιτιολογία της συμμετοχής των Κρητών στην επιχείρηση απαγωγής
του Στρατηγού Κράιπε, συνδέοντας τα αντίποινα με το ναζιστικό –φασιστικό δόγμα
της συλλογικής ευθύνης. Τα χωριά Σαχτούρια, Μαγαρικάρι, Καμάρες, Ανώγεια,
Λοχριά, Γερακάρι, Γουργούθι, Καρδάκι, Σμιλές, Βρύσες, Δρυγιές, Άνω Μέρος, Κρύα
Βρύση, Κοξαρέ, Ανώγεια, η εκτέλεση των κατοίκων του χωριού Λοχριά, η τιλιξά στο
Μονοδένδρι και ο θάνατος 250 Κρητών πατριωτών με το πλοίο Τάναις, είναι ένα
μέρος των εγκλημάτων των κατοχικών στρατευμάτων που αποδόθηκαν στην απαγωγή του
Στρατηγού Κράιπε.
Τα παρακάτω τέσσερα
έγγραφα από τα γερμανικά αρχεία, αποδεικνύουν ότι οι γερμανοί, από την πρώτη
στιγμή γνώριζαν πως η απαγωγή σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από αξιωματικούς του
Συμμαχικού Στρατηγείου και άνδρες της κρητικής αντίστασης, που είχαν
εκπαιδευτεί στη Μέση Ανατολή και ανήκαν στις Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Με
βάση αυτήν την γνώση, δεν δικαιολογούνται τα ναζιστικά εγκλήματα που
ακολούθησαν την απαγωγή του Κράιπε.
Έγγραφο
1
«Τμήμα Στρατού Ξηράς 30.4.1944
Αναφορά
Θέμα:
Απαγωγή του Στρατιωτικού
Διοικητή
Ο Στρατιωτικός Διοικητής
της Μεραρχίας Στρατηγός Κράιπε απήχθη την νύχτα από 26 προς 27 Απριλίου μετά
τις 22.25 ώρα πιθανόν από Άγγλους πράκτορες κατά την διαδρομή από Άνω Αρχάνες
προς την Κνωσσό (νότια του Ηρακλείου).
Ύστερα από άμεσες
γενικευμένες αναζητήσεις βρέθηκαν στο όχημα στις 27.4 γύρω στις 10.40 ώρα 5
χιλιόμετρα δυτικά των Θεοδώρων (Ρέθυμνο) ένα Αγγλικό στρατιωτικό πανωφόρι και
μία επιστολή. Το περιεχόμενο της επιστολής έχει ως ακολούθως: «Ο Στρατηγός
κρατείται αιχμάλωτος. Γνωρίζοντας το πώς θα φερθούμε απέναντι στον Στρατηγό,
βρισκόμαστε καθ’οδόν για την Αίγυπτο. Η ομηρία δεν έχει να κάνει με δράσεις
συμμορίας».
Περαιτέρω πληροφορίες
σχετικά με τις συνθήκες του συμβάντος καθώς και για την τύχη του οδηγού του
οχήματος δεν υπάρχουν προς το παρόν
Κατ’εντολή – Σράντερ». (2)
Έγγραφο
2
«Κάιρο 2.5.1944 (Ρόιτερ)
Ανακοινώνεται επίσημα ότι
ο Στρατιωτικός Διοικητής των Τεθωρακισμένων Στρατηγός Κράιπε πιάστηκε
αιχμάλωτος ύστερα από βρετανική επίθεση.
Οι βρετανικές υπηρεσίες
γνωστοποίησαν σήμερα το πρωί ότι ο Στρατηγός Κράιπε, ο οποίος διοικούσε την 22η
Μεραρχία Τεθωρακισμένων, γνωστή με το όνομα Μεραρχία «Sevastopol», πιάστηκε
αιχμάλωτος πριν από μερικές ημέρες από Bρετανούς αξιωματικούς κατά την διάρκεια
μίας επίθεσης. Η απαγωγή έλαβε χώρα χωρίς την υποστήριξη καταδρομέων.
Ο Στρατηγός Κράιπε, ο
οποίος είναι κάτοχος του Σταυρού των Ιπποτών του Σιδερένιου Σταυρού,
απομακρύνθηκε απ’το νησί». (3)
Έγγραφο
3
«Τoργκάου, 7 Ιουνίου 1944
Σχετ. Στρατηγός Κράιπε
Από τις Baseler ειδήσεις
της 2.5.1944, αρ.185, σελίδα 1, στήλη 4, προωθήθηκε την 1 Μαΐου μια ανακοίνωση
από το Κάιρο, με την οποία επιβεβαιώνεται ότι τα Βρετανικά στρατεύματα Κομάντο
πέτυχαν να συλλάβουν και να απαγάγουν/απομακρύνουν από την Κρήτη τον ανώτατο
αρχηγό των γερμανικών στρατευμάτων της νήσου. Σύμφωνα με το ανακοινωθέν:
«Ο ανώτατος αρχηγός της
22ης τεθωρακισμένης μεραρχίας γρεναδιέρων Στρατηγός Κ ρ ά ι π ε, συνελήφθη από
Βρετανούς αξιωματικούς κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης στην Κρήτη από όπου
και απομακρύνθηκε . Η 22η Τεθωρακισμένη Μεραρχία Γρεναδιέρων ανήκει στη
γερμανική ελίτ και έλαβε για τις υπηρεσίες της το όνομα Sebastopol /
Σεβαστούπολις.
Η Βρετανική
επιχείρηση/επιδρομή επετεύχθη χωρίς καμία βοήθεια εκ μέρους του πληθυσμού». (4)
Έγγραφο
4
«Περισσότερα
αποσπάσματα σχετικά με την απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε στην Κρήτη από ξένες
εφημερίδες
Εφημερίδα
στην Στοκχόλμη Stockholm Tidningen στις 19.5.44
Ένα τηλεγράφημα του Ρόιτερ
απ’το Λονδίνο στις 18.5.44 αναφέρεται στην απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε,
Διοικητή της 22ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων, από Άγγλους αξιωματικούς στην Κρήτη
μέσα στο υπηρεσιακό όχημα με την σημαία του Στρατηγού με κατεύθυνση το Ηράκλειο
διερχόμενο από 20 στρατιωτικές θέσεις ελέγχου (μπλόκα). Περίπου 40 χλμ. απ’το
Ηράκλειο μεταφέρθηκε σε βρετανικό πλοίο. Μία σφραγισμένη επιστολή έμεινε πίσω,
η οποία γνωστοποιούσε την απαγωγή από Βρετανούς.
Βρετανική
εφημερίδα Times στις 19.5.44
Τηλεγράφημα από τον Κάιν
στις 18.5.44 ανακοινώνει την άφιξη του Στρατηγού Κ. Η απαγωγή περιγράφεται όπως
και στην σουηδική εφημερίδα. Το κείμενο της επιστολής, που άφησαν πίσω τους,
δημοσιεύεται, στην οποία επεξηγείται το ότι η απαγωγή πέτυχε, με βρετανική
εντολή, υπό την καθοδήγηση ενός ταγματάρχη και ενός λοχαγού της φρουράς
Coldstream χωρίς την βοήθεια Κρητικών. Αναφέρεται ότι βοήθησαν απλά ως οδηγοί
ενεργοί έλληνες στρατιώτες από τη Μέση Ανατολή και ότι κάθε τιμωρία κατά του
ελληνικού πληθυσμού θα είναι άδικη.
Τις επόμενες ημέρες,
γερμανικά αεροπλάνα σκόρπισαν φυλλάδια πάνω από τη σχετική περιοχή της Κρήτης
και αξιούσαν την παράδοση του Στρατηγού υπό την απειλή της καταστροφής αρκετών
χωριών γύρω απ’ το Ηράκλειο.
Ακολούθησε μετά ένα
βιογραφικό σημείωμα του Στρατηγού, ο οποίος καθόταν στο όχημα ανάμεσα σε δύο
βρετανούς αξιωματικούς. Στο τιμόνι καθόταν επίσης ένας βρετανός αξιωματικός. Ο
Στρατηγός είχε αίσθηση του χιούμορ και διακωμωδούσε την κατάστασή του.
Σουηδική
εφημερίδα Svenska Dagbladet στις 2.5.44
Το σύντομο κείμενο του
τηλεγραφήματος από το Λονδίνο περιλαμβάνεται στο ένθετο σε γερμανική μετάφραση.
Τραγούδι
για την απαγωγή του Κράιπε
«Στσ’ εικοσιέξε (26) τ’ Απριλιού μια δροσερή βραδούλα,
τον Κράιπε εκλέψανε σαν νά
’τανε νυφούλα.
Μέσα στ’ αμάξι του ’τανε
μ’ ένα του ιπποκόμο,
Άγγλοι κι αντάρτες τον
βουτούν στων Αρχανών το δρόμο.
Ο ένας είν’ ο Φιλεντέμ με
τον Ζωϊδαντώνη
κι ο Τυρογιώργης πήδησε
κοντά τους και σιμώνει.
Κι ένα αμάξι έρχεται κι
αμέσως ξεσβουριάρουν,
τα ταχυβόλα πρότειναν πάνω
τους να μοντάρουν.
Γερμανικά φωνιάζανε τ’
αμάξι σταματάνε
και μ’ ένα δυο πηδήματα
τον Κράιπε αρπάνε..».5
1 Ανέκδοτα χειρόγραφα
σημειώματα Αρχηγού Ανωγείων Χριστομιχάλη Ξυλούρη
2 Αρχείο Γεωργίου
Καλογεράκη, μετάφραση Αλεξάκη Ευθυμία, εκπαιδευτικός.
3 Αρχείο Γεωργίου
Καλογεράκη, μετάφραση Αλεξάκη Ευθυμία, εκπαιδευτικός.
4 Αρχείο Γεωργίου Καλογεράκη,
μετάφραση Αλεξάκη Ευθυμία, εκπαιδευτικός.
5 Απόσπασμα τραγουδιού
για την απαγωγή του Κράιπε από τον δάσκαλο Μανούσο Μπικάκη από τη Νίθαυρη
Αμαρίου.
* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ.
Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής
Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος
Αντίποινα
Την περίοδο του Αυγούστου
του 1944, και λόγω της απαγωγής του στρατηγού Κράιπε η Γερμανική διοίκηση
διέταξε την εκτέλεση των ανδρών των περιοχών από όπου πέρασε ως αιχμάλωτος ο
υποστράτηγος.
...Επειδή
η πόλις των Ανωγείων είναι κέντρον της αγγλικής κατασκοπίας εν Κρήτη και επειδή
οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το φόνο του λοχία φρουράρχου Γενί-Γκαβέ και της υπ'
αυτόν φρουράς και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το σαμποτάζ της Δαμάστας,
επειδή εις Ανώγεια ευρίσκουν άσυλον και προστασίαν οι αντάρται των διαφόρων
ομάδων αντιστάσεως και επειδή εκ των Ανωγείων διήλθον και οι απαγωγείς με τον
στρατηγόν Φον Κράιπε χρησιμοποιήσαντες ως σταθμόν διακομιδής τα Ανώγεια,
διατάσσομεν την ΙΣΟΠΕΔΩΣΙΝ τούτων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού
όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός
χιλιομέτρου.
Χανιά
13-8-44
0
Στρατηγός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης
X.
ΜΙΛΛΕΡ
Μαζικές εκτελέσεις
τουλάχιστον 165 ατόμων έλαβαν χώρα στα
χωριά Άνω Μέρος, Γερακάρι, Βρύσες, Καρδάκι, Γουργουθούς, Σμιλέ, Κρύα Βρύση,
Δρυγιές και αιτιολογήθηκαν βάση της απαγωγής του υποστράτηγου Κράιπε πιθανόν απλά δικαιολογώντας προαποφασισμένες
αποφάσεις καταστολής του αντάρτικου στις φιλικές για αυτό περιοχές.
Ο Γερμανός Στρατηγός μεταφέρθηκε ως αιχμάλωτος των συμμάχων στο Κάιρο. Στην συνέχεια οδηγήθηκε στην Αγγλία και από εκεί στον Καναδά, όπου παρέμεινε έγκλειστος σε στρατόπεδο αιχμαλώτων κοντά στα Βραχώδη Όρη μέχρι το 1947, οπότε απελευθερώθηκε...
28 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΓΩΓΕΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Πηγές
https://patrickleighfermor.org/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου