Μια δεύτερη,
ψηφιακή ζωή
Γράφει η Kατερίνα Mάτσα
H εξάρτηση από το Διαδίκτυο αποτελεί την πιο σύγχρονη
μορφή εξάρτησης. Εκδηλώνει την εξάντληση του πολιτισμού ενός παρηκμασμένου
κόσμου, όπου η τεχνολογία από μέσον χειραφέτησης του ανθρώπου μετατρέπεται σε
μέσον τυραννικού καταναγκασμού και ολοκληρωτικής απώλειας της ελευθερίας του.
Σ’ έναν πολιτισμό όπου κυριαρχεί η εικόνα και η απουσία διαλόγου και διαπροσωπικής επικοινωνίας διαμορφώνονται όλοι οι όροι που ωθούν τους νέους στη μανιώδη αναζήτηση μιας εικονικής πραγματικότητας ως υποκατάστατο της δικής τους μίζερης καθημερινότητας. Η ακατανίκητη τάση υποκατάστασης του κενού εμπειρίας, που χαρακτηρίζει τη μοναχική, ανιαρή και χωρίς ουσιαστικές σχέσεις, ευκαιρίες και νόημα προσωπική τους ζωή, τους ωθεί στην παρορμητική αναζήτηση μιας ψηφιακής “δεύτερης ζωής” γεμάτης με εκπληκτικές εμπειρίες, ευκαιρίες και σχέσεις που δεν μπορούν να πραγματώσουν στη ζωή τους.
Μέσα σ’ αυτήν τη βαθιά αλλοτριωτική διαδικασία, όλοι αυτοί οι νέοι βιώνουν τις τραγικές συνέπειες μιας βαθμιαίας και αναπόφευκτης συρρίκνωσης και τελικά καταστροφής της προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής τους ζωής.
Από αυτήν την άποψη, η εξάρτηση από το Διαδίκτυο, η πιο σύγχρονη μορφή εξάρτησης, αποτελεί ταυτόχρονα και την πιο ακραία μορφή αλλοτρίωσης του ανθρώπου της εποχής μας.
*H κ. Kατερίνα Mάτσα είναι ψυχίατρος, επιστημονικά υπεύθυνη της Μονάδας απεξάρτησης 18 Ανω Ψ.Ν.Α.
Ενήλικες έρμαιοι στο Διαδίκτυο
Του Γιάννη Ελαφρού
Υπάλληλοι που δεν πηγαίνουν στην εργασία τους, άνδρες
που «ξεχνούν» να κοιμηθούν εγκαταλείποντας το συζυγικό κρεβάτι για να
ξενυχτήσουν στην οθόνη, φοιτητές που τρέφονται μόνο με κατεψυγμένα σάντουιτς (ή
με «σκουπιδοτροφή», άνδρες (κυρίως) αλλά και γυναίκες που παραμελούν τους γύρω
τους και βυθίζονται στον εικονικό κόσμο του Ιντερνετ, άτομα που ξετινάζουν τις
πιστωτικές τους κάρτες στον ψηφιακό τζόγο ή σε διαδικτυακά παιχνίδια ρόλων.
Καλώς (;) ήλθατε στον κόσμο της «εξάρτησης» από το Ιντερνετ. Δεν πρόκειται
μόνον για εφηβική νόσο, αλλά για μία από τις πλέον σύγχρονες και
«αναπτυσσόμενες» καταχρήσεις της εποχής μας, που χτυπάει και ενήλικες.
Το πρώτο «Τμήμα για την αντιμετώπιση της παθολογικής
χρήσης του Διαδικτύου», που καλύπτει και ενήλικες είναι γεγονός και δεν είναι
τυχαίο ότι ανήκει στην Μονάδα Απεξάρτησης 18 Άνω του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου
Αθηνών.
Διαλύεται η ζωή τους
Τρεις ημέρες και τρεις νύχτες έχει να βγει το παιδί τους από το Ιντερνετ καφέ, όπου κυριολεκτικά «τα δίνει όλα» σε ένα παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας - προσωπικότητας στο Διαδίκτυο. Ο κλινικός ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής στο νέο τμήμα του 18 Ανω κ. Βασίλης Σταυρόπουλος έχει μόλις τελειώσει μια συνεδρία με τους γονείς του νεαρού. «Πληθαίνουν τα περιστατικά ανθρώπων, των οποίων η ζωή διαλύεται, καθώς εκείνοι βουλιάζουν στο Διαδίκτυο», λέει στην «Κ». «Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμα καταλήξει εάν θα μιλήσει για μια νέα μορφή εξάρτησης», συμπληρώνει ο ίδιος.
Όπως κι αν την ονομάσει κανείς, η ουσία είναι ότι η
παθολογική συμπεριφορά αρχίζει από τότε που η χρήση του Διαδικτύου
αποδιοργανώνει τη ζωή μας. «Οι εθισμένοι μπορεί να στέκονται ατέλειωτες ώρες
μπροστά στη οθόνη του υπολογιστή. Αυτό όμως που μετράει, κυρίως, δεν είναι η
ποσότητα του χρόνου, αλλά για ποιο σκοπό ξοδεύεται. Υπάρχουν εργαζόμενοι ή
σπουδαστές που βρίσκονται επίσης πολλές ώρες στο Ιντερνετ. Μια υγιής χρήση του
Ιντερνετ αποσκοπεί στην ολοκλήρωση κάποιου έργου ή στην εκπλήρωση κάποιου
στόχου. Το πρόβλημα αρχίζει όταν η κατάχρηση του Διαδικτύου διαλύει τη ζωή ή
λειτουργεί σαν υποκατάστατο».
Μέχρι σήμερα, μελετούσαμε τον εθισμό από το Ιντερνετ μόνο στους εφήβους. «Σήμερα, όλο και περισσότερα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας βρίσκονται σε εξάρτηση από το Διαδίκτυο», τονίζει στην «Κ» η κ. Διονυσία Χρόνη, νοσηλεύτρια ψυχικής υγείας στο τμήμα. «Πρόκειται κυρίως για άτομα που δυσκολεύονται στην επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους, τα οποία αντιμετωπίζουν κλονισμένες σχέσεις ή ψυχοπιεστικό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα μετέφηβοι, που δεν μπορούν να ανεξαρτοποιηθούν από την οικογένειά τους», λέει η κ. Χρόνη. Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η τάση μετατροπής άλλων εξαρτήσεων σε κατάχρηση του Διαδικτύου. Όπως παλιά κάποιοι περνούσαν από τα ναρκωτικά στο ποτό, τώρα γίνονται αλκοολικοί με το Διαδίκτυο.
Όλοι αυτοί αναζητούν μια εικονική πραγματικότητα, ένα καινούργιο ξεκίνημα. Για εικονικές αποδράσεις προσφέρονται ειδικά τα ψηφιακά παιχνίδια εικονικής προσωπικότητας, όπου ο χρήστης μπορεί να διαλέξει ρόλο, να παρουσιάζεται με έναν ή περισσότερους ψηφιακούς χαρακτήρες (τα λεγόμενα avatars). Υπάρχουν άτομα που έχουν ουσιαστικά μετακομίσει εκεί, ζουν κυριολεκτικά στον δικό τους κόσμο, μετατρεπόμενοι σε αυτό που θα ήθελαν να είναι. Πολλοί καταφεύγουν στους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. facebook), τα δωμάτια ηλεκτρονικής συζήτησης (chat rooms) ή τα ηλεκτρονικά στοιχήματα, τις ψηφιακές αγορές, ενώ θραύση κάνει η πορνογραφία.
Πρόληψη - Αντιμετώπιση
Οι επιστήμονες του 18 Άνω δεν ενοχοποιούν το Ιντερνετ. «Δεν είμαστε τεχνοφοβικοί ούτε εναντίον του Διαδικτύου. Το πρόβλημα είναι ότι όλο το βάρος ρίχνεται στην ανάπτυξή του, χωρίς καμία προσοχή για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η κατάχρηση του ιστού», τονίζει ο κ. Σταυρόπουλος. Για παράδειγμα, οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας δεν μπορεί να βλέπουν άτομα να «παίζουν» ώρες ατελείωτες και να μην ανησυχούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου