HAMILTON
NAKI - ΧΑΜΙΛΤΟΝ ΝΑΚΙ
ΑΛΗΘΕΙΑ Ή HOAX
Η
ανθρώπινη ιστορία του Hamilton Naki
Ο Hamilton Naki υπήρξε μια
αξιόλογη Νοτιοαφρικανική προσωπικότητα που τιμήθηκε για όσα πέτυχε στην
διάρκεια του βίου του και μάλιστα κάτω από τις τρομακτικά αντίξοες συνθήκες του
καθεστώτος του απαρτχάιντ.
Αφορμή για να ασχοληθώ με
αυτή την μεγάλη προσωπικότητα μου έδωσε ένα e-mail που έφθασε στην
γραμματοθυρίδα μου με συνημμένο ένα power point (pps) αρχείο γραμμένο στα
Γαλλικά.
Από το κείμενο που
συνοδεύει τις φωτογραφίες του pps αρχείου, προκύπτει ότι ο Hamilton Naki
(26.6.1926-29.5.2005) υπήρξε συνεργάτης του Dr Christian Barnard, του
καρδιολόγου που πραγματοποίησε την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στο Groote Schuur
Hospital, South Africa, στα 1967, και ότι είχε μια μη αναγνωρίσιμη συμμετοχή σε
αυτήν. Αυτό άλλωστε αναφέρθηκε και στη νεκρολογία του Hamilton Naki που
δημοσιεύτηκε στον ECONOMIST. Όμως η νεκρολογία αυτή στο συγκεκριμένο σημείο,
αμφισβητήθηκε και διαψεύστηκε από την ιατρική κοινότητα του Groote Schuur
Hospital, South Africa. Επίσης λίγο αργότερα και ο Economist χαρακτήρισε την
πληροφόρησή του σαν εσφαλμένη. Με βάση αυτές τις διαψεύσεις η ιστορία του
Hamilton Naki χαρακτηρίστηκε σαν hoax. Είναι όμως πράγματι hoax ή όχι;
Ας δούμε όμως ποιος ήταν ο
Hamilton Naki και ποια ήταν η ζωή του και οι σπουδές του.
Ο Χάμιλτον Naki γεννήθηκε
στις 26.6.1926 στο Ngcingane, μια πόλη στο Ανατολικό Ακρωτήριο της Νότιας
Αφρικής.
Η σχολική του μόρφωση
σταμάτησε όταν ήταν 14 ετών οπότε και συμπλήρωσε την υποχρεωτική πρωτοβάθμια
εκπαίδευση. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του κάτω από το καθεστώς του απαρτχάιντ
ήταν εξαιρετικά δύσκολα. Έτσι στα 14 χρόνια του έφυγε από το Ngcingane και πήγε
στο Cape Town αναζητώντας εργασία.
Ιατρική
σταδιοδρομία
Ο Χάμιλτον Naki υπήρξε
όμως τυχερός αφού βρήκε εργασία σαν κηπουρός στο μεγάλο πανεπιστήμιο του Καίηπ
Τάουν. Εκεί επίσης για δέκα χρόνια φρόντιζε τα γήπεδα του τένις και τα λοιπά
γήπεδα του Πανεπιστημίου.
Τελικά ο Χάμιλτον
επιλέχτηκε από το Δρ Robert Goetz, της Πανεπιστημιακής Κλινικής, όπως παράλληλα
με τις κηπουρικές του ασχολίες απασχοληθεί και στα εργαστήρια της
πανεπιστημιακής κλινικής φροντίζοντας τα ζώα που βρίσκονταν εκεί και εκτελώντας
βασικά καθήκοντα.
Η πρώτη επαφή του Hamilton
Naki με χειρουργείο ήταν όταν ο Δρ. Robert Goetz του ζήτησε να τον βοηθήσει
στην εγχείρηση μιας καμηλοπάρδαλης. Όμως πολύ γρήγορα άρχισε να ασχολείται και
με χειρουργικές εργασίες στα εργαστήρια. Η εμπλοκή του σε αυτές περιελάμβανε
επίσης την διαδικασία αναισθητοποίησης και την μετεγχειρητική παρακολούθηση των
ζώων.
Παρά την έλλειψη βασικής
εκπαίδευσης αποδείχτηκε ότι ήταν ένας αρχάριος που προσαρμοζόταν και μάθαινε
γρήγορα αλλά επίσης και ένας άνθρωπος με μεγάλες ικανότητες.
Η αξιοπιστία των
αποτελεσμάτων της δουλειάς του και η ικανότητά του αναγνωρίστηκαν από την
ιατρική κοινότητα με αποτέλεσμα να λάβει μια πρόσθετη άδεια για να συνεχίσει
τις έρευνες του στα εργαστήρια.
Ο Naki εξελίχτηκε σε ένα
από τους τέσσερις εξειδικευμένους τεχνικούς στο ερευνητικό εργαστήριο της
Ιατρικής Σχολής. Λόγω της εξειδίκευσής του αυτής βοήθησε τους πολυάριθμους
νέους χειρούργους που έκαναν εξάσκηση στο κτηνιατρικό εργαστήριο πάνω σε θέματα
μεταμόσχευσης νεφρών, καρδιάς, συκωτιού - να αποκτήσουν ένα ανώτερο βαθμό
εξειδίκευσης. Παρά το γεγονός ότι στα αρχεία του νοσοκομείου αναφέρεται ως
καθαριστής ή κηπουρός εν τούτοις ελάμβανε το μισθό ενός ανώτερου εξειδικευμένου
τεχνικού εργαστηρίου, την υψηλότερη αμοιβή που το νοσοκομείο θα μπορούσε να
δώσει σε κάποιο χωρίς δίπλωμα.
Παρόλα αυτά όμως εξ αιτίας
του συστήματος απαρτχάιντ δεν έγινε ποτέ δυνατό να εκπαιδευτεί σαν γιατρός. Για
τον ίδιο λόγο, δεν μπορούσε ποτέ να συμμετάσχει σε επεμβάσεις που γίνονταν από
λευκούς σε λευκούς στο νοσοκομείο.
Μερικά χρόνια αργότερα
ένας φιλόδοξος γιατρός που ονομαζόταν Δρ Christiaan Barnard επέστρεψε στο Καίηπ
Τάουν από τις ΗΠΑ για να αναπτύξει τις καρδιακές τεχνικές μεταμόσχευσης και ο
Χάμιλτον Naki εντάχθηκε στην ομάδα του. Σύμφωνα με τον Barnard ο Naki υπήρξε ένα
ικανότατο άτομο. Είχε δε φτάσει σε τέτοιο βαθμό ικανότητας που έδινε διαλέξεις
και εκπαίδευε ιατρούς και φοιτητές σε θέματα πάνω στις τεχνικές μεταμόσχευσης.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1967 ο
Δρ Μπάρναρντ ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στο Groote
Schuur Hospital, South Africa. Ο ασθενής ονομαζόταν Louis Washkansky και έζησε
18 ημέρες πριν πεθάνει από πνευμονίας. Η ιστορία όμως είχε γραφεί. Η πρώτη
μεταμόσχευση καρδιάς ήταν γεγονός. Στο σημείο αυτό υπάρχει μια σύγχυση σχετικά
με το ρόλο του Naki σε αυτό το γεγονός. Η σύγχυση αυτή κρατά πολλά χρόνια..
Ο μύθος που δημιουργήθηκε
λέει ότι ο Hamilton Naki βοήθησε στην λήψη, τον καθαρισμό και στην προετοιμασία
της καρδιάς της Denise Darvall, που είχε τραυματιστεί θανάσιμα σε
αυτοκινητιστικό ατύχημα, σε ένα δωμάτιο 15 μέτρα μακριά από την αίθουσα όπου ο
Μπάρναρντ προετοίμαζε τον ασθενή του για την επέμβαση. Εν συνεχεία η καρδιά
παραδόθηκε έτοιμη και καθαρή στον Μπάρναρντ που την τοποθέτησε στη θέση της
καρδιάς του Washkansky. Όμως από την πλευρά του Νοσοκομείου (όπως έγραψε ο
economist στις 14.7.2005 ανασκευάζοντας τα όσα είχε γράψει στην νεκρολογία της
9.6.2005) διαψεύδεται αυτή η άποψη αφού την λήψη της καρδιάς την έκαναν ο
Marius Barnard, αδελφός του Christiaan Barnard's και ο Terry O'Donovan.
Αυτή είναι και η άποψη του
συνόλου των ιατρών του Groote Schuur που λένε ότι ο Naki δεν ήταν δυνατό να
είναι παρών στη μεταμόσχευση εκτός των άλλων και επειδή το καθεστώς του
απαρτχάιντ απαγόρευε την παρουσία εγχρώμων στις επεμβάσεις λευκών. Ο Δρ
Christiaan Barnard κατά την διάρκεια της επέμβασης βοηθήθηκε από 4 άλλους
χειρούργους.
Η σύγχυση αυτή σχετικά με
την συμμετοχή ή όχι του Naki υπήρξε εντονότερη εξ αιτίας κάποιων υπαινιγμών του
Barnard ότι ο Naki τον είχε βοηθήσει στη διαδικασία με τρόπους που δεν ήταν
πλήρως γνωστοί, αφού κάτω από το καθεστώς απαρτχάιντ, οποιαδήποτε τέτοια
βοήθεια σε λευκούς θα έπρεπε να κρατηθεί οπωσδήποτε μυστική. Μεταγενέστερα και
για την γενικότερη συνδρομή του Naki στα θέματα μεταμοσχεύσεων το πανεπιστήμιο
του Καίηπ Τάουν του απένειμε το βαθμό του MMed causa honoris.
Συνταξιοδότηση
Ο Naki αποσύρθηκε το 1991.
Όμως η δουλειά του αναγνωρίσθηκε στην μετά-απαρτχάϊντ εποχή μετά από την
αποχώρησή του και γι’ αυτό παρασημοφορήθηκε το 2002 με το National Order of
Mapungubwe. Σαν αιτιολογικό της απονομής αναφέρεται και η συμμετοχή του στην
πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς. Επίσης του απονεμήθηκε ένα τιμητικό πτυχίο Ιατρικής
(Honorary Degree in Medicine) από το πανεπιστήμιο του Καίηπ Τάουν το 2003.
(http://www.thepresidency.gov.za/orders_list.asp?show=274).
Όταν αποχώρησε από το
νοσοκομείο του εγκρίθηκε η μετατροπή ενός λεωφορείου σε μια μικροσκοπική κινητή
κλινική για τους έγχρωμους της περιοχής του. Παράλληλα ο Naki υποστήριξε και
ένα σχολείο στο Ανατολικό Ακρωτήριο με τις δωρεές που συλλέχθηκαν από τους γιατρούς
που είχε εκπαιδεύσει. Πέθανε στις 29.5.2005 σε ηλικία 78 ετών.
Η
Κληρονομιά
Παρά την έλλειψη τυπικής
ιατρικής κατάρτισής ο Naki προσέφερε πολύτιμη κατάρτιση σε χιλιάδες σπουδαστές
σε θέματα χειρουργικής χωρίς να του δοθεί οποιαδήποτε επίσημη αναγνώριση πριν
το 2002. Ο Barnard όμως θα εγκωμίαζε αργότερα τον Naki για το ρόλο του σαν
δασκάλου και για τις δεξιότητές του ως «χειρούργου». Ο Barnard παραδέχθηκε
προτού να πεθάνει ότι «(ο Naki) πιθανώς είχε μεγαλύτερη τεχνική ικανότητα από
ότι είχα». Πράγματι ο Νάκι χρησιμοποίησε αυτήν την ικανότητα για να γίνει ο
εκπαιδευτής πάνω από 3000 μελλοντικών ικανότατων χειρούργων.
Χαρακτηριστικό της
προσωπικότητάς του και του χαρακτήρα του ήταν το γεγονός ότι την ώρα των
διαλειμμάτων του από την δουλειά μάζευε τους αστέγους στο τοπικό νεκροταφείο
και τους μιλούσε για τις καταστροφικές συνέπειες του οινοπνεύματος και της
κάνναβης.
Το
συμπέρασμα
Θα έλεγα ότι η αλήθεια
στην συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί και να μην είναι η αλήθεια.
Ο ίδιος ο Νάκι αρχικά σε
ερώτηση δημοσιογράφου που ήταν όταν έγινε η επέμβαση απάντησε «ότι έμαθε για
την επέμβαση από την τηλεόραση». Αργότερα είπε ότι ήταν παρών.
Από την μια πλευρά έχουμε
διάψευση από το νοσοκομείο ότι ο Νάκι ήταν παρών στην επέμβαση και από την άλλη
απονομή του National Order of Mapungubwe από το μετά-απαρτχάϊντ καθεστώς της
Νοτιοαφρικανικής Δημοκρατίας με το σκεπτικό ότι πέραν των άλλων ήταν παρόν στην
μεταμόσχευση.
Από την μια έχουμε
εμφάνιση του Naki σε φωτογραφία με το επιτελείο της επέμβασης και από την άλλη
ότι ο Naki παρίστατο σαν κηπουρός (??)
Ποια
είναι η αλήθεια λοιπόν;
Πιστεύω ότι η αλήθεια
βρίσκεται στο τέλος του άρθρου του Economist :
«It is sad that the shadow of apartheid is still so
long in South Africa that blacks and whites can tell the same narrative in
quite different ways, each suspecting the motives of the other. And it is
especially tragic that it should have involved Mr Naki, a man considered
“wonderful” by both sides, black and white, and whose life should still be seen
as an inspiration».
Είναι λυπηρό ότι η σκιά
του απαρτχάιντ είναι ακόμα τόσο βαθιά ριζωμένη στη Νότια Αφρική που οι Μαύροι
και οι Λευκοί μπορούν να διηγούνται την ίδια ιστορία με αρκετά διαφορετικούς
τρόπους, καθένας έχοντας υποψίες για τα κίνητρα του άλλου. Και είναι ιδιαίτερα
τραγικό ότι ενέπλεξαν τον κ. Naki, ένα άτομο που θεωρείται «θαυμάσιος» και από
τις δύο πλευρές, Μαύρων και Λευκών, και του οποίου η ζωή πρέπει ακόμα και τώρα
να αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους.
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου