ΑΘΗΝΑ 1911 : Η απεργία των τραμβαγέρηδων

ΑΘΗΝΑ 1911 : Η απεργία των τραμβαγέρηδων

Με συλλήψεις και πυροβολισμούς έληξε η κινητοποίηση των εργαζομένων στα τραμ που έμελλε να επιταχύνει τις εξελίξεις για την καθιέρωση μιας σύγχρονης εργατικής νομοθεσίας.

Οι τραμβαγερηδες, όπως αποκαλούσαν οι παλαιότεροι τους εργαζομένους στο τραμ, ήταν ένας από τους πιο δυναμικούς κλάδους στην Ελλάδα, με συνδικαλιστική εκπροσώπηση και αρκετές κινητοποιήσεις στο ενεργητικό τους. Η απεργία που κήρυξαν στην Αθήνα στα τέλη Ιανουαρίου 1911 μπορεί να μην πέτυχε τον στόχο της, που ήταν οι επαναπρόσληψη απολυθέντων συναδέλφων τους, αλλά επιτάχυνε τις εξελίξεις για την καθιέρωση μιας σύγχρονης εργατικής νομοθεσίας στην Ελλάδα.

Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, με ανοιχτά τα εθνικά θέματα (Μακεδόνικο, Κρητικό κ.ά.), η ελληνική οικονομία βρισκόταν σε ανοδική πορεία, η βιομηχανία αναπτυσσόταν, τα δικαιώματα όμως των εργαζομένων ήταν σχεδόν ανύπαρκτα. Συχνά αναγκάζονταν να δουλεύουν 13 με 14 ώρες την ημέρα, οι μισθοί ήταν πενιχροί και οι αναιτιολόγητες απολύσεις σύνηθες φαινόμενο. Τη διακυβέρνηση της χώρας ασκούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε κερδίσει πανηγυρικά τις εκλογές της 28ης Νοεμβρίου 1910 και ετοιμαζόταν να ξεδιπλώσει το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα, το οποίο θα οδηγούσε στον αστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας.

Στα μέσα Ιανουαρίου, η ελληνοβελγική Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (ΕΤΑΠΠ), που διαχειριζόταν τα τραμ της πρωτεύουσας και του επινείου της, απέλυσε τέσσερις επιθεωρητές, μεταξύ των οποίων και τον πρόεδρο του σωματείου των τραμβαγέρηδων, για τη συνδικαλιστική τους δράση. Στην ουσία, στόχος της ήταν η διάλυση του μαχητικού σωματείου τους. Οι εργαζόμενοι της επιχείρησης απάντησαν δυναμικά και στις 21 Ιανουαρίου κήρυξαν απεργία διαρκείας, με βασικό αίτημα την επαναπρόσληψη των απολυμένων.

Το πρωί της πρώτης ημέρας της απεργίας οι απεργοί ξεκίνησαν εν πομπή από το κέντρο της Αθήνας και κατευθύνθηκαν διά μέσου της οδού Πειραιώς προς το αμαξοστάσιο, που βρισκόταν στην περιοχή της Αγίας Τριάδας Κεραμεικού. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό και κάποιοι εκ των απεργών άρχισαν να χορεύουν συνοδεία πίπιζας, όπως έγραφε ο Τύπος της εποχής.

Παράλληλα, άλλοι απεργοί απέκλεισαν τα αμαξοστάσια σε Φάληρο και Πειραιά, τα οποία φρουρούσαν άντρες της Χωροφυλακής. Η διεύθυνση της εταιρείας παρέμενε ανένδοτη στην επαναπρόσληψη των απολυθέντων, όπως και οι απεργοί, που ήταν αποφασισμένοι να μην αφήσουν να κυκλοφορήσει κανένα τραμ, διαμηνύοντας προς την εργοδοσία ότι εν ανάγκη θα βάφουν τις γραμμές με το αίμα τους.

Η συνάντηση τους με τον υπουργό Εσωτερικών, Εμμανουήλ Ρέπουλη, τους απογοήτευσε. Τις επόμενες δύο ημέρες τα πράγματα κύλησαν ήρεμα, με τους απεργούς να εμμένουν στην απόφαση τους για συνέχιση της απεργίας τους. Ο ίδιος ο Βενιζέλος δέχθηκε απεργούς και εκπροσώπους της εργοδοσίας σε μια προσπάθεια εξεύρεσης λύσης, ενώ η κυβέρνηση απέρριψε τη διεξαγωγή διαιτησίας, την οποία επιδίωκαν οι απεργοί πιστεύοντας ότι θα την κερδίσουν. Η εργοδοσία δεν έχασε χρόνο και έθεσε σε κίνηση απεργοσπαστικό μηχανισμό έχοντας στο πλευρό της την Εισαγγελία, που ανακοίνωσε ότι θα συλλαμβάνεται όποιος απεργός παρεμποδίζει συνάδελφο του να εργαστεί.

Στις 24 Ιανουαρίου η κατάσταση εκτραχύνθηκε, καθώς σημειώθηκαν επεισόδια στο αμαξοστάσιο του Κεραμεικού, όπου είχαν συγκεντρωθεί οι απεργοί συν γυναιξί και τέκνοις. Ερρίφθησαν ακόμη και πυροβολισμοί από τη Χωροφυλακή, η οποία, όπως δικαιολογήθηκε, ανταπέδωσε πυρά που προήλθαν από απεργούς. Οι συλλήψεις απεργών ξεπέρασαν τις εκατό.

Με την τροπή που πήραν τα πράγματα η απεργία άρχισε να φυλλορροεί. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το τελεσίγραφο της εταιρείας ότι όποιος υπάλληλος της δεν προσερχόταν στην εργασία του θα θεωρούνταν αυτοδικαίως απολυμένος. Την επομένη τα πρώτα τραμ έκαναν την εμφάνιση τους στους δρόμους της Αθήνας, συνοδεία στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων, που είχαν καταλάβει θέσεις κατά μήκος των γραμμών.

ΕΘΝΟΣ ΜΕ ΤΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

SANSIMERA.GR