H ΑΔΙΕΞΟΔΗ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Tου ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΙΖΕΛΟΥ
Η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του χρέους των 110 δισ. ευρώ προς την «τρόικα» και η μείωση του επιτοκίου είναι ασφαλώς θετικές εξελίξεις, που δίνουν μια ανάσα, δεν αποτελούν όμως «πνοή ζωής» για την οικονομία μας.
Δυστυχώς δεν επιλύουν τα τεράστια προβλήματα που μαστίζουν σήμερα την ελληνική οικονομία. Τα οποία είναι αποτέλεσμα εσφαλμένης οικονομικής πολιτικής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά και της σημερινής. Από χρόνια η πορεία της οικονομίας μας δεν ήταν η σωστή. Και κάποτε τα συσσωρευμένα προβλήματα θα έρχονταν στην επιφάνεια. Έτσι ήρθε η παγκόσμια οικονομική κρίση μαζί με τους άστοχους χειρισμούς της σημερινής κυβέρνησης και τα προβλήματα ήρθαν στην επιφάνεια διογκωμένα. Το διαβόητο Μνημόνιο της «τρόικας» τα περιέπλεξε ακόμη περισσότερο και τα κατέστησε δυσεπίλυτα και με αιματηρές θυσίες για τον λαό. Αυτή είναι η σημερινή κατάσταση, χωρίς ωραιοποιήσεις ή υπερβολές. Το μέλλον παρουσιάζεται αβέβαιο και ρευστό.
Και δυστυχώς η Ευρωζώνη δεν εκδηλώνει, προς το παρόν τουλάχιστον, τη βούληση για μια συνολική επίλυση των προβλημάτων μας. Ενδιαφέρεται μόνον για τη στήριξη του ευρώ. Και για τον λόγο αυτό δίνει βαρύτητα αποκλειστικά στα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Ενώ για τα άλλα αδιαφορεί.
Α) Δημοσιονομική εξυγίανση και ύφεση: Έχουμε κουραστεί πλέον να υπογραμμίζουμε ότι κάτω από τη σημερινή οικονομική συγκυρία και δεδομένων των οργανωτικών αδυναμιών του κρατικού μηχανισμού τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που εφαρμόστηκαν από τις αρχές του 2010 και τα άλλα που πρόκειται να εφαρμοστούν στο πλαίσιο του συνεχώς επικαιροποιούμενου Μνημονίου θα οδηγήσουν σε μια βαθιά και μακροχρόνια ύφεση της οικονομίας μας στο σύνολό της. Τονίσαμε πολλές φορές ότι ήταν σφάλμα να δοθεί προτεραιότητα στην εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, καθώς η επιλογή αυτή οδηγεί σε έντονη ύφεση. Τα αποτελέσματα της μνημονιακής δημοσιονομικής πολιτικής ήρθαν πολύ σύντομα. Η υπερβολική αύξηση της φορολογίας και το «κούρεμα» των αποδοχών προκάλεσαν περιορισμό της κατανάλωσης, ανεργία και βαθιά ύφεση. Aπό το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου χρόνου η ύφεση καλπάζει με ρυθμό -6%, με τάσεις περαιτέρω εντατικοποίησης κατά τη φετινή χρονιά, λόγω της αύξησης των φορολογικών βαρών, της ισχυροποίησης της ανεργίας και της επενδυτικής αδράνειας που προκάλεσαν και τα άσχετα κυβερνητικά μέτρα, που δυστυχώς οδήγησαν μόνον στον εκφοβισμό του συνόλου του ελληνικού λαού. Η δημοσιονομική εξυγίανση, επιβεβλημένη πολιτική για τη στήριξη της οικονομίας, πετυχαίνει μόνον σε περιόδους που υπάρχει μεγέθυνση της παραγωγής και στα «μουλωχτά», δηλαδή χωρίς εκφοβιστικές κορώνες από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, και βασίζεται κυρίως στο χτύπημα του σπάταλου κράτους. Τότε έρχεται με βεβαιότητα και σύντομα. Αυτά δυστυχώς η τωρινή κυβέρνηση τα αγνόησε. Και έτσι η δημοσιονομική εξυγίανση απέτυχε και η ύφεση μας συνέτριψε!
Βασική αιτία της αποτυχίας της προσπάθειας για συμμάζεμα της κρατικής διαχείρισης είναι φυσικά η ύφεση και η συνέχιση του σπάταλου κράτους. Πέρα όμως από αυτό, υπάρχουν και οι δευτερεύουσες αιτίες, όπως:
α) Η προβληματική λειτουργία του φοροελεγκτικού και εισπρακτικού μηχανισμού. Το υπουργείο Οικονομικών έπρεπε να οργανώσει πρώτα τους μηχανισμούς του και μετά να προχωρήσει σε φορολογικές μεταρρυθμίσεις και σε επώδυνες λύσεις σε βάρος του φοροτεχνικού προσωπικού. Όμως όλα έγιναν βιαστικά και χωρίς σχεδιασμό.
β) Από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΟΙΚ διαπιστώνεται μια αδυναμία περιορισμού της σπατάλης. Οι μόνες δαπάνες που κατάφερε να περιορίσει δραστικά ο κ. Παπακωνσταντίνου ήταν οι αποδοχές του προσωπικού του ευρύτερου δημόσιου τομέα και οι δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας. Και η εξοικονόμηση χρημάτων σπαταλήθηκε στην αύξηση των δαπανών διακυβέρνησης, με την πολυμελή σύνθεση της σημερινής κυβέρνησης, με τις στρατιές των συμβούλων και με τα συνεχή ταξίδια του πρωθυπουργού και των άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων στο εξωτερικό.
γ) η υψηλή ανεργία φούντωσε τις δαπάνες για τη στήριξη των ανέργων. Προκάλεσε την αύξηση των δαπανών του Δημοσίου ενώ ταυτόχρονα μείωσε και τα φορολογικά έσοδα από την άμεση φορολογία. Επιπροσθέτως τίναξε στον αέρα τους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών ταμείων και ο κίνδυνος μείωσης των παροχών τους στους ασφαλισμένους είναι ορατός για το άμεσο μέλλον. Επισημαίνουμε ότι η υψηλή ανεργία είναι κατά ένα σημαντικό ποσοστό προϊόν της αύξησης της φορολογίας (άμεσης και έμμεσης). Περαιώσεις, αυξήσεις κ.λπ. έφεραν το κλείσιμο αρκετών, κυρίως μικρομεσαίων, επιχειρήσεων.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου ισχυρίζεται ότι το 2010 μείωσε το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού. Όμως αυτή η μείωση, κατά τη γνώμη μας, είναι εικονική, γιατί στηρίχτηκε στην εφαρμογή και από το υπουργείο Οικονομικών της μεθόδου «δεν πληρώνω». Απλώς συγκράτησε τις δαπάνες κατά το 2010 και τις ετεροχρόνισε για αργότερα. Έμειναν απλήρωτες δαπάνες ύψους 15 δισ. ευρώ προς επιχειρήσεις και προμηθευτές του Δημοσίου και έτσι αυξήθηκε το εσωτερικό χρέος του ελληνικού Δημοσίου. Το έλλειμμα τάχα μειώθηκε για να επανέλθει δριμύτερο πολύ σύντομα. Ετεροχρονισμός δαπανών.
Β) Αδυναμία διαχείρισης του δημοσίου χρέους: Όλες σχεδόν οι χώρες της Δύσης, ισχυρές και ανίσχυρες, γρήγορα θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα αδυναμίας διαχείρισης του δημοσίου χρέους τους. Ειδικά οι χώρες της Ευρωζώνης μέσα στην προσεχή τριετία θα παρουσιάσουν δημόσιο χρέος που θα προσεγγίζει ή και θα υπερβαίνει το 100% του ΑΕΠ. Όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν στη βεβαιότητα της εξέλιξης αυτής. Καθ’ όσον αφορά τα καθ' ημάς, η πρόβλεψη είναι ότι στο τέλος της επόμενης τριετίας το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα προσεγγίσει το 170% του ΑΕΠ. Και τούτο γιατί: α) Το σημερινό έλλειμμα που φτάνει στα 18-20 δισ. ευρώ θα αυξάνεται, λόγω ύφεσης και μείωσης των φορολογικών εσόδων του κράτους. Γεγονός που σημαίνει αύξηση των δανειακών αναγκών. β) Παράλληλα, οι δημόσιες δαπάνες θα παραμένουν στο ύψος τους ή θα αυξάνονται. Ασφαλώς θα είδατε στον Τύπο της περασμένης εβδομάδας τον μακρύ κατάλογο των προσληφθέντων από την κυβέρνηση συμβούλων αποκρατικοποιήσεων, ντόπιων και ξένων. Τρέχα γύρευε πόσο θα μας στοιχίσουν. γ) Οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους θα φουντώνουν από χρόνο σε χρόνο. δ) Λόγω ύφεσης το ΑΕΠ θα μικραίνει και το δημόσιο χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα μεγαλώνει. Μπορεί η κατάσταση αυτή να αντιστραφεί; Δηλαδή μέσα σε κατάσταση ύφεσης μπορεί το σημερινό έλλειμμα να μετατραπεί σε πλεόνασμα, ώστε να συγκρατηθούν οι δανειακές ανάγκες;
Οι αποκρατικοποιήσεις-εκποιήσεις της δημόσιας περιουσίας δεν μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια αυτή. Εδώ και περίπου 20 χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις, και κυρίως οι κυβερνήσεις Σημίτη, προσπάθησαν με τις αποκρατικοποιήσεις να χτυπήσουν το «τέρας» του υψηλού δημοσίου χρέους. Και το αποτέλεσμα ήταν το χρέος να αυξάνεται και το κράτος να απογυμνωθεί από τα περιουσιακά του στοιχεία.
Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, με την ασκούμενη από την τωρινή κυβέρνηση αδιέξοδη οικονομική πολιτική, η μόνη ανώδυνη και ορθόδοξη λύση θα ήταν μια έντονη αναπτυξιακή πορεία. Όμως η λύση αυτή είναι ανέφικτη. Το Μνημόνιο, με τα μέτρα που μας υποχρεώνει να λάβουμε, οδηγεί σε αδιέξοδο και μας καταδικάζει σε μακροχρόνια μιζέρια. Με τα δεδομένα αυτά γρήγορα η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αναζητήσει διέξοδο σε επώδυνες λύσεις για να μπορέσει το υψηλό δημόσιο χρέος να τεθεί υπό έλεγχο και κυρίως για να καταστεί διαχειρίσιμο. Ας μη γελιόμαστε, μέσα στα πλαίσια της σημερινής πορείας της οικονομικής μας πολιτικής σύντομα το ελληνικό δημόσιο χρέος θα καταστεί μη διαχειρίσιμο και εκτός ελέγχου. Και αυτή η πραγματικότητα θα απαιτήσει επώδυνες λύσεις.
Γ) Η ανάγκη για επώδυνη λύση θα εμφανιστεί το πιθανότερο στο τέλος του 2013 ή αρχές του 2014. Η όποια κυβέρνηση βρίσκεται τότε στην εξουσία θα έχει να αντιμετωπίσει τρομερά προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, καθώς θα έρθει αντιμέτωπη με μια σκληρή πραγματικότητα, που ίσως καταστεί ακόμη σκληρότερη από την εφαρμογή του Συμφώνου Στήριξης του Ευρώ. Δυστυχώς η Σύνοδος Κορυφής στις 24/25 Μαρτίου ανέβαλε τη λήψη οριστικών αποφάσεων για τον Ιούνιο και τότε θα γνωρίσουμε πού μας οδηγεί το Σύμφωνο αυτό. Προς το παρόν, και με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι λύσεις θα είναι:
α) Να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη, αλλά ως κράτος-μέλος β' κατηγορίας θα έχουμε το ευρώ ως νόμισμα, θα βάζουμε πλάτη για τη στήριξή του, θα υφιστάμεθα τις ποινές του Συμφώνου Στήριξης και δεν θα μετέχουμε στα όργανα λήψης αποφάσεων με δικαίωμα ψήφου, παρά μόνον ως παρατηρητές. «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού». Υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα.
β) Η δεύτερη λύση είναι επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με στόχους την επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης και το «κούρεμα» του ύψους του. Φυσικά θα μιλάμε για ολόκληρο το χρέος. Και σε ποσοστό 30-40%. Η λύση αυτή θα έχει επιπτώσεις στους πιστωτές και τους θεσμικούς επενδυτές. Θα πληγούν ντόπιες και ξένες τράπεζες, αμοιβαία κεφάλαια, ασφαλιστικά ταμεία και το χρηματιστήριο. Ασφαλώς η χώρα μας θα μείνει εκτός αγορών τουλάχιστον για μια πενταετία. Τη λύση αυτήν την απορρίπτει προς το παρόν η σημερινή κυβέρνηση για να ηρεμήσουν οι αγορές. Απίθανη η παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη. Τέρμα τα ταξίδια.
γ) Με το δεδομένο ότι η έκδοση ευρωομολόγου ναυαγεί μετά τη διαφωνία της κ. Μέρκελ και στον Μηχανισμό (ή Ταμείο ή Σύμφωνο) Στήριξης του Ευρώ θα συμμετέχουν και ιδιωτικά κεφάλαια με απαίτηση της Γερμανίας, η πιθανότερη εξέλιξη θα είναι μια γερμανοκίνητη ελεγχόμενη χρεοκοπία, με όρους προς το παρόν ακαθόριστους, αλλά πάντα με τη λήψη επώδυνων μέτρων, που θα καθορίζονται φυσικά από τους πιστωτές, ως συνήθως. Τις επιπτώσεις θα μπορούμε να τις καθορίσουμε όταν θα οριστικοποιούνται οι όροι του νέου δανεισμού,
δ) Τέλος μια απίθανη λύση είναι η αποχώρηση από την Ευρωζώνη, η επάνοδος στη δραχμή με κήρυξη γενικού χρεοστασίου. Αυτή η λύση όμως εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους καθώς επιλύει ορισμένα προβλήματα, αλλά δημιουργεί περισσότερα και άκρως επώδυνα, που θα μετακυληθούν τελικά στον λαό.
Με τις επιλογές της κυβέρνησης, η Ελλάδα μπήκε σε κακοτράχαλο και επικίνδυνο μονοπάτι. Η μόνη υγιής λύση είναι η ανάπτυξη. Δυστυχώς όμως η σημερινή κυβέρνηση μεριμνά για πολλά άλλα. Αποδεικνύεται «λίγη» για τις περιστάσεις.
Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, με την ασκούμενη από την τωρινή κυβέρνηση αδιέξοδη οικονομική πολιτική, η μόνη ανώδυνη και ορθόδοξη λύση θα ήταν μια έντονη αναπτυξιακή πορεία. Όμως η λύση αυτή είναι ανέφικτη. Το Μνημόνιο, με τα μέτρα που μας υποχρεώνει να λάβουμε, οδηγεί σε αδιέξοδο και μας καταδικάζει σε μακροχρόνια μιζέρια. Με τα δεδομένα αυτά γρήγορα η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αναζητήσει διέξοδο σε επώδυνες λύσεις για να μπορέσει το υψηλό δημόσιο χρέος να τεθεί υπό έλεγχο και κυρίως για να καταστεί διαχειρίσιμο. Ας μη γελιόμαστε, μέσα στα πλαίσια της σημερινής πορείας της οικονομικής μας πολιτικής σύντομα το ελληνικό δημόσιο χρέος θα καταστεί μη διαχειρίσιμο και εκτός ελέγχου. Και αυτή η πραγματικότητα θα απαιτήσει επώδυνες λύσεις.
Γ) Η ανάγκη για επώδυνη λύση θα εμφανιστεί το πιθανότερο στο τέλος του 2013 ή αρχές του 2014. Η όποια κυβέρνηση βρίσκεται τότε στην εξουσία θα έχει να αντιμετωπίσει τρομερά προβλήματα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, καθώς θα έρθει αντιμέτωπη με μια σκληρή πραγματικότητα, που ίσως καταστεί ακόμη σκληρότερη από την εφαρμογή του Συμφώνου Στήριξης του Ευρώ. Δυστυχώς η Σύνοδος Κορυφής στις 24/25 Μαρτίου ανέβαλε τη λήψη οριστικών αποφάσεων για τον Ιούνιο και τότε θα γνωρίσουμε πού μας οδηγεί το Σύμφωνο αυτό. Προς το παρόν, και με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι λύσεις θα είναι:
α) Να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη, αλλά ως κράτος-μέλος β' κατηγορίας θα έχουμε το ευρώ ως νόμισμα, θα βάζουμε πλάτη για τη στήριξή του, θα υφιστάμεθα τις ποινές του Συμφώνου Στήριξης και δεν θα μετέχουμε στα όργανα λήψης αποφάσεων με δικαίωμα ψήφου, παρά μόνον ως παρατηρητές. «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού». Υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα.
β) Η δεύτερη λύση είναι επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με στόχους την επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης και το «κούρεμα» του ύψους του. Φυσικά θα μιλάμε για ολόκληρο το χρέος. Και σε ποσοστό 30-40%. Η λύση αυτή θα έχει επιπτώσεις στους πιστωτές και τους θεσμικούς επενδυτές. Θα πληγούν ντόπιες και ξένες τράπεζες, αμοιβαία κεφάλαια, ασφαλιστικά ταμεία και το χρηματιστήριο. Ασφαλώς η χώρα μας θα μείνει εκτός αγορών τουλάχιστον για μια πενταετία. Τη λύση αυτήν την απορρίπτει προς το παρόν η σημερινή κυβέρνηση για να ηρεμήσουν οι αγορές. Απίθανη η παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη. Τέρμα τα ταξίδια.
γ) Με το δεδομένο ότι η έκδοση ευρωομολόγου ναυαγεί μετά τη διαφωνία της κ. Μέρκελ και στον Μηχανισμό (ή Ταμείο ή Σύμφωνο) Στήριξης του Ευρώ θα συμμετέχουν και ιδιωτικά κεφάλαια με απαίτηση της Γερμανίας, η πιθανότερη εξέλιξη θα είναι μια γερμανοκίνητη ελεγχόμενη χρεοκοπία, με όρους προς το παρόν ακαθόριστους, αλλά πάντα με τη λήψη επώδυνων μέτρων, που θα καθορίζονται φυσικά από τους πιστωτές, ως συνήθως. Τις επιπτώσεις θα μπορούμε να τις καθορίσουμε όταν θα οριστικοποιούνται οι όροι του νέου δανεισμού,
δ) Τέλος μια απίθανη λύση είναι η αποχώρηση από την Ευρωζώνη, η επάνοδος στη δραχμή με κήρυξη γενικού χρεοστασίου. Αυτή η λύση όμως εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους καθώς επιλύει ορισμένα προβλήματα, αλλά δημιουργεί περισσότερα και άκρως επώδυνα, που θα μετακυληθούν τελικά στον λαό.
Με τις επιλογές της κυβέρνησης, η Ελλάδα μπήκε σε κακοτράχαλο και επικίνδυνο μονοπάτι. Η μόνη υγιής λύση είναι η ανάπτυξη. Δυστυχώς όμως η σημερινή κυβέρνηση μεριμνά για πολλά άλλα. Αποδεικνύεται «λίγη» για τις περιστάσεις.
http://www.paron.gr/v3/new.php?id=65640&colid=&catid=27&dt=2011-04-03%200:0:0
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου