Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Oι ηγέτες της Ομάδας των Είκοσι κάνουν λόγο περί δημιουργίας ενός νέου οικοδομήματος για την παραπαίουσα παγκόσμια οικονομία. Υπάρχει, εντούτοις, ο μεγάλος κίνδυνος να ενθαρρύνει η έκτακτη σύνοδός τους στο Λονδίνο, σε περίπου τρεις εβδομάδες, μια πρόχειρα επιδιορθωμένη εκδοχή της αστάθειας, η οποία προκάλεσε εξαρχής την κρίση. Ο διευθυντής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, Μπεν Μπερνάνκι, επισήμανε το πρόβλημα στην ομιλία που έδωσε την περασμένη εβδομάδα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. «Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε την κρίση δίχως να εξετάσουμε τις παγκόσμιες ανισορροπίες στη ροή του εμπορίου και του κεφαλαίου, αρχής γενομένης από το δεύτερο μισό της προηγούμενης δεκαετίας», είχε τονίσει. «Δεν κάναμε αρκετά προκειμένου να περιορίσουμε αυτές τις ανισορροπίες», είχε προσθέσει ο κ. Μπερνάνκι. Και έτσι ήρθε η κρίση.
Η βασική ανισορροπία ήταν ότι οι ΗΠΑ κατανάλωναν πολύ περισσότερο απ’ ό, τι παρήγαν. Η Αμερική χρηματοδοτούσε την υπερβολική της κατανάλωση, δανειζόμενη από την Κίνα και άλλα αναδυόμενα κράτη της Ασίας, οι οικονομίες των οποίων στηρίζονταν στην εξαγωγή προϊόντων και συνεπώς διέθεταν σημαντικά συναλλαγματικά αποθέματα. Τόσο η μία, όσο και η άλλη πλευρά, εθίστηκαν στη συγκεκριμένη ροή του εμπορίου και του κεφαλαίου.
Επί της ουσίας επρόκειτο για παγκόσμια φούσκα. Το τσουνάμι του ξένου κεφαλαίου στις ΗΠΑ συνέβαλε στη διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που πυροδότησε τη στεγαστική έκρηξη. Οι επενδυτές κατέφευγαν σε ολοένα και μεγαλύτερα ρίσκα στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, όπου τα δισεκατομμύρια δολάρια έμοιαζαν με άπειρες κουκκίδες στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Το εν λόγω ασταθές σύστημα έγινε γνωστό ως Μπρέτον Γουντς 2.
Ο κίνδυνος, λοιπόν, σήμερα και καθώς η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνεται, είναι να αναζητήσουν οι ηγέτες των Είκοσι την ανάκαμψη σε μια νέα εκδοχή του συγκεκριμένου ανισόρροπου συστήματος. Δηλαδή, να στραφούν τα κράτη της Ευρώπης και της Ασίας προς την Αμερική, ευελπιστώντας ότι τα αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων προγράμματα για την αναζωογόνηση της οικονομίας της κυβέρνησης Ομπάμα θα δώσουν ισχύ στην κουρασμένη μηχανή της παγκόσμιας οικονομίας. Η χρεωμένη Αμερική θα επιστρέψει στον ρόλο του απορροφέα εισαγόμενων προϊόντων και ο υπόλοιπος κόσμος θα επιστρέψει στην προσφιλή του συνήθεια να της τα πουλάει. Και έτσι θα βρεθούμε ξανά στο ίδιο σημείο.
Καθώς πλησιάζει η σύνοδος των Είκοσι, η Ουάσιγκτον ορθώς πιέζει για ένα από κοινού πρόγραμμα αναζωογόνησης της παγκόσμιας οικονομίας, με στόχο να αποφευχθούν οι ανισορροπίες του παρελθόντος. Τα κράτη της Ευρώπης, ωστόσο, αισθάνονται λιγότερο άνετα με την ιδέα της ελλειμματικής δαπάνης απ’ ό, τι οι ΗΠΑ. Επιπλέον, οι Κινέζοι αντιστέκονται στην ιδέα του ισχυρού γιεν, το οποίο θα κάνει τα εξαγόμενα προϊόντα τους ακριβότερα. Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Οικονομίας του Λουξεμβούργου παραπονέθηκε: «Οι πρόσφατες αμερικανικές εκκλήσεις για επιπλέον επιβάρυνση των εθνικών προϋπολογισμών των κρατών της Ευρώπης προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κρίσης δεν μας άρεσαν». Μάλιστα. Αφού, λοιπόν, δεν σας άρεσε, προετοιμαστείτε για μια επανάληψη του γνωστού έργου, όπου οι ΗΠΑ οδηγούν τον κύκλο της παγκόσμιας οικονομικής άνθησης, η οποία καταλήγει στην έκρηξη.
Ας στραφούμε στην οικονομική ιστορία. Το σύγχρονο οικονομικό οικοδόμημα δημιουργήθηκε στη σύνοδο του Μπρέτον Γουντς του Νιου Χαμσάιρ το 1944. Ηταν ένα πειθαρχημένο πλαίσιο δράσης. Τα κράτη μπορούσαν να διατηρήσουν σταθερά επιτόκια. Αν αντιμετώπιζαν δυσκολίες, το νέο τότε Διεθνές Οικονομικό Ταμείο θα τους παρείχε μεταβατική οικονομική βοήθεια. Ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος ήταν το αμερικανικό δολάριο, το οποίο μπορούσε να μετατραπεί σε χρυσό σε μια σταθερή τιμή. Το σύστημα Μπρέτον Γουντς, ωστόσο, έχασε σταδιακά τον ακρογωνιαίο λίθο του. Το 1971, οι ΗΠΑ αποσυνέδεσαν το δολάριο από τον χρυσό και επέτρεψαν στο νόμισμα να «ρέει» στις διεθνείς συναλλαγματικές αγορές. Στη συνέχεια και οι υπόλοιπες μεγάλες οικονομίες επέλεξαν τα κυμαινόμενα επιτόκια. Το ΔΝΤ συνέχισε να λειτουργεί, δανείζοντας στις αναδυόμενες οικονομίες, αλλά η πραγματική δράση για τα κράτη αυτά βρισκόταν στην τεράστια εισροή ιδιωτικών κεφαλαίων.
Κατόπιν εμφανίστηκε το σύστημα Μπρέτον Γουντς 2 και η ανείπωτη φόρμουλα της αμοιβαίας οικονομικής εξάρτησης. Η Αμερική θα παρείχε την αγορά, ο υπόλοιπος κόσμος θα πούλαγε σ’ αυτή τα αγαθά. Οι Αμερικανοί ξόδεψαν υπερβολικά και οι άλλοι αποταμίευσαν εξίσου υπερβολικά. Επιτρέψαμε στα κράτη που ήθελαν να διατηρήσουν τεχνητά χαμηλά επιτόκια, όπως η Κίνα. Το σύστημα δεν μπορούσε να επιβιώσει και φυσικά κατέρρευσε.
Στις 2 Απριλίου, όταν και θα συναντηθούν, οι ηγέτες των Είκοσι θα συζητήσουν περί των νέων οικονομικών κανονισμών που θα κάνουν άπαντες να αισθανθούν καλύτερα. Ενδεχομένως, η σύνοδος να αποδεχτεί ένα νέο παγκόσμιο «εκπτωτικό οίκο» για περίπλοκες και δευτερογενείς συμφωνίες, έτσι ώστε αυτοί οι οικονομικοί δολοφόνοι να μη συγκεντρώνονται στους ισολογισμούς εταιρειών όπως η AIG. Παρά ταύτα, η σύνοδος των Είκοσι θα χάσει το δάσος αν δεν εξετάσει το ζήτημα των οικονομικών ανισορροπιών που προκάλεσαν τη σημερινή καταστροφή. Η παγκόσμια ευμάρεια προαπαιτεί συντονισμένη προσπάθεια προώθησης πακέτων για την αναζωογόνηση της παγκόσμιας οικονομίας και όχι μια μονομερή προσπάθεια από πλευράς των ΗΠΑ.
Αναδημοσίευση από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_15/03/2009_307694
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου