Στη φωτογραφία αυτή του 1999, πυροσβέστες στο Βελιγράδι προσπαθούν να κατασβέσουν την πυρκαγιά στα αρχηγεία της σερβικής αστυνομίας. Χθες, συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την ημέρα που ξεκίνησαν οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί κατά της Σερβίας (πρωτεύον μέλος τότε της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας) και είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο εκατοντάδων αμάχων, αλλά και τη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή των υποδομών της χώρας. Ησαν οι πρώτοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το 1945.
Φόρο τιμής στα θύματα των νατοϊκών βομβαρδισμών απέτισε η κυβέρνηση – Ξεχωριστή εκδήλωση διοργανώθηκε από τους εθνικιστές Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν χθες από την έναρξη των ΝΑΤΟϊκών βομβαρδισμών στη Σερβία και η χώρα απέτισε φόρο τιμής στη μνήμη των θυμάτων τους, βαθιά διχασμένη. Οι υπουργοί και τα στελέχη της φιλοδυτικής κυβέρνησης κατέθεσαν στεφάνια σε όλα τα σημεία που έγιναν στόχος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, ενώ οι εθνικιστικές παρατάξεις διοργάνωσαν ξεχωριστή εκδήλωση στην κεντρική πλατεία του Βελιγραδίου. Ο πρόεδρος της Σερβίας, Μπόρις Τάντιτς, χαρακτήρισε τη ΝΑΤΟϊκή επέμβαση του 1999 «τραγικό περιστατικό» και «συλλογική τιμωρία», ενώ ο πρωθυπουργός, Μίρκο Τσβέκοβιτς, τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι επρόκειτο για μια «παράνομη πράξη, χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, η οποία δεν έλυσε τελικά το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου». Στις 12 το μεσημέρι ήχησαν συμβολικά οι σειρήνες της αεράμυνας, διακόπηκε κάθε δραστηριότητα στη χώρα και τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή.
Τελείως διαφορετικό κλίμα, όπως αναμενόταν άλλωστε, επικράτησε στο Κοσσυφοπέδιο, όπου ο πρωθυπουργός της αποσχισθείσας σερβικής επαρχίας, Χασίμ Θάτσι, «χαιρέτισε την επέτειο μιας ιστορικής μέρας». «Η παρέμβαση του ΝΑΤΟ άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην Ιστορία μας... και σήμανε την έναρξη μιας εποχής ελευθερίας και πραγματικής δημοκρατίας», προσέθεσε ο κ. Θάτσι. Στη Μιτροβίτσα, πάντως, η οποία αποτελεί και το βασικό θύλακα των λιγοστών Σέρβων που έχουν απομείνει στο Κόσοβο, οι κάτοικοι διαδήλωσαν ειρηνικά εναντίον του πολέμου, ενώ τελέστηκαν και μνημόσυνα στις ορθόδοξες εκκλησίες.
Αφορμή για την έναρξη των βομβαρδισμών ήταν η άρνηση του τότε προέδρου της Σερβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, να αποδεχθεί διεθνή ειρηνευτική δύναμη στο Κόσοβο, όπως προέβλεπε η διάσκεψη του Ραμπουιγιέ. Η Δύση κατηγόρησε τη σερβική κυβέρνηση για πρακτικές εθνοκάθαρσης εναντίον των αλβανόφωνων Κοσοβάρων, με τις ΗΠΑ να φτάνουν στο σημείο να μιλούν για «γενοκτονία». Ωστόσο, το Βελιγράδι επιμένει ότι οι περισσότεροι από τους 850.000 και πλέον πρόσφυγες του πολέμου, εγκατέλειψαν τις εστίες τους στο Κοσσυφοπέδιο, λόγω του πανικού που προκάλεσαν οι ίδιοι οι ΝΑΤΟϊκοί βομβαρδισμοί.
Ζημίες 30 δισ. δολ.
Οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν στις 24 Μαρτίου 1999 και διήρκεσαν 78 ημέρες. Πάνω από 1.100 μαχητικά πραγματοποίησαν 2.300 επιδρομές στη Σερβία, εκτοξεύοντας 420.000 βλήματα, ενώ η χώρα σφυροκοπήθηκε και από εκατοντάδες πυραύλους Κρουζ του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού. Φοβούμενη απώλειες, η Συμμαχία δεν προχώρησε σε χερσαίες επιχειρήσεις. Απέναντί της, η σερβική πολεμική αεροπορία προέταξε μόλις 15 αξιόμαχα MIG-29 και ένα απαρχαιωμένο σύστημα αεράμυνας. Αναφέρθηκε μάλιστα αερομαχία κατά την οποία ένα σερβικό αεροσκάφος βρέθηκε αντιμέτωπο με 24 ΝΑΤΟϊκά μαχητικά. Η συντριπτική υπεροχή του ΝΑΤΟ είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθούν υλικές ζημιές άνω των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις υποδομές της Σερβίας, χωρίς ουσιαστική αντίσταση. Οι βομβαρδισμοί άλλωστε δεν περιορίστηκαν σε στρατιωτικούς στόχους, αλλά επεκτάθηκαν και σε γέφυρες, δρόμους, εργοστάσια, δημόσια κτίρια και υπηρεσίες, το μέγαρο της σερβικής τηλεόρασης, ενώ έντονες αντιδράσεις είχε προκαλέσει το χτύπημα στην κινεζική πρεσβεία του Βελιγραδίου. Ζημιές υπέστησαν ακόμη και ναοί και σχολεία. Ο βομβαρδισμός της Σερβίας ήταν η ευρύτερη μέχρι εκείνη τη στιγμή πολεμική κινητοποίηση στην ιστορία του ΝΑΤΟ. Στα αξιοσημείωτα του πολέμου περιλαμβάνεται και η κατάρριψη ενός «αόρατου» (stealth) αμερικανικού βομβαρδιστικού F-117 Nighthawk, η μοναδική στην 20χρονη υπηρεσιακή ιστορία του συγκεκριμένου τύπου αεροσκάφους. Η σερβική αεράμυνα είχε καταφέρει να το εντοπίσει χρησιμοποιώντας σοβιετικά ραντάρ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Συνολικά, πάντως, οι απώλειες του ΝΑΤΟ περιορίστηκαν στους 2 νεκρούς.
Στο έδαφος 2.500 βομβίδια
Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των θανάτων μεταξύ του άμαχου σερβικού πληθυσμού δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί. Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση HumaRights Watch εκτιμά ότι οι «παράπλευρες απώλειες» του πολέμου ανέρχονται σε 500 περίπου πολίτες. Αντιθέτως, η σερβική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχασαν τη ζωή τους 2.500 άμαχοι (μεταξύ των οποίων και 89 παιδιά) και 1.000 στρατιώτες. Πάνω από 12.500 ήταν οι τραυματίες, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει το Βελιγράδι.
Τα δεινά του πολέμου συνέχισαν να κατατρύχουν τον πληθυσμό της Σερβίας και μετά τη λήξη του, στις 11 Ιουνίου 1999. Υπολογίζεται ότι πάνω από 2.500 βομβίδια από τα 37.000 συνολικά φονικά βλήματα διασποράς που χρησιμοποιήθηκαν, παραμένουν διασκορπισμένα στο έδαφος της χώρας. Το απεμπλουτισμένο ουράνιο με το οποίο επλήγησαν 14 περιοχές της χώρας αποτελεί ακόμη και σήμερα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ανάμεσα στα θύματά του άλλωστε περιλαμβάνονται και τουλάχιστον 12 Ιταλοί στρατιώτες, λόγω της έκθεσής τους στο ραδιενεργό υλικό. Τέλος, 15.000 άνδρες του ΝΑΤΟ παραμένουν ακόμη στο έδαφος του Κοσσυφοπεδίου, παρά τις εκτιμήσεις ότι οι βομβαρδισμοί θα διασφάλιζαν τη σταθερότητα και την ειρήνη.
Ανατύπωση από την ιστοσελίδα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου